Kiedy nie wolno zwlekać z operacją

O przepuklinach wrodzonych pachwinowych i pępkowych u chłopców i dziewczynek, rozmawiamy z dr n. med. Andrzejem Zającem, specjalistą chirurgii dziecięcej.

Czy pediatra zwraca na te nieprawidłowości uwagę, czy też rodzice sami powinni obserwować dziecko?

Każdy pediatra podczas badań standardowych zwraca na to uwagę, i to zwykle lekarz rodzinny kieruje malucha do chirurga, ale rodzice powinni oglądać okolicę pachwinową. Zwiastunem przepukliny jest pojawienie się guzka w pachwinie, który łatwo ucisnąć.

Kiedy najłatwiej wychwycić te zmiany anatomiczne?

Najłatwiej zobaczyć je u malucha podczas płaczu, bo wtedy dziecko zwiększa ciśnienie w obrębie jamy brzusznej i łatwiej można zauważyć guzek. Guzek tworzą jelita i/lub płyn z jamy otrzewnej wypełniające worek przepuklinowy.
Jeśli przepuklina jest na tyle duża, że jelita wciskając się schodzą w kierunku moszny, to często przepuklinę nazywamy umownie przepukliną mosznową. Ale jest to przepuklina pachwinowa, tyle, że jest większa i uwidacznia się na mosznie.

Kiedy mamy już rozpoznanie przepukliny pachwinowej, jaki jest tryb postępowania z dzieckiem?

Przepuklina pachwinowa wymaga planowego leczenia operacyjnego. Jeśli ją rozpoznajemy u noworodka, a nie ma cech więźnięcia, to operację możemy odroczyć do wieku powyżej trzeciego miesiąca życia, ponieważ wtedy można stosować bezpiecznie znieczulenie ogólne wziewne za pomocą maski, bez konieczności intubacji. Drogi oddechowe: gardło, aparat krtani, tchawica u dziecka powyżej 3-go miesiąca życia są już na tyle sztywne, że nie dochodzi do zapadania języka, i można tę metodę „usypiania” zastosować. Przewagą stosowania tego typu znieczulenia jest to, że w kilka godzin po znieczulenie dziecko może opuścić szpital, czyli może być operowane w trybie chirurgii jednego dnia.
 

Ale jeśli przepuklina więźnie, tzn. guzek w pachwinie jest twardy, nie poddający się uciskowi, grozi to martwicą jelita. W tym wypadku wymaga pilnej operacji – niezależnie od wieku dziecka.

Jakie są objawy przepukliny ewidentnie wymagającej natychmiastowej interwencji chirurgicznej?

Dziecko płacze, podkurcza nóżki, nie chce jeść, może wymiotować, a guzek w pachwinie jest zaczerwieniony i obrzęknięty, i nie daje się odprowadzić do wnętrza jamy brzusznej poprzez ucisk palcami.

Dotąd mówiliśmy głównie o przepuklinie dotyczącej małych chłopców, czy u dziewczynek przepukliny nie pojawiają się ?

U dziewczynek występują kilkakrotnie rzadziej, a ryzyko związane z uwięźniętą przepukliną, to głównie ryzyko uwięźnięcia jajnika. Do worka przepuklinowego wchodzi jajnik, który uwypukla się na zewnątrz i praktycznie obecność jajnika jest wskazaniem do pilnej operacji. Tych operacji nie odraczamy, staramy się je przeprowadzić od razu. Jeśli przepuklinę widać zaraz po urodzeniu, nawet u noworodka wykonujemy już zabieg. Uwięźnięcie jajnika nie jest rzadkie, dotyczy od kilkunastu aż do 30 procent. Im młodsza dziewczynka, tym ryzyko uwięźnięcia jajnika jest większe.