Szacunku do pracy uczy sie od małego

O tym jak uczyć dzieci obowiązku i od kiedy, rozmawiamy z dr Radosławem Kaczanem, psychologiem rozwojowym ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

Agnieszka Usiarczyk: Każdy rodzic chciałby, by jego dziecko było odpowiedzialne, samodzielne i dobrze przygotowane do dorosłego życia. Kiedy zacząć obarczać dziecko obowiązkami?

Dr Radosław Kaczan, psycholog rozwojowy: Każde dziecko powinno mieć wyznaczone obowiązki, które będzie wykonywać. Powinny być dostosowane do możliwości i wieku dziecka, by bez trudu, mogło sobie z nimi poradzić. Jeśli malec ma za zadanie wyciągać pranie z pralki, to niech robi to wtedy gdy pierzemy np. skarpetki a nie koce czy duże ręczniki. Obowiązki domowe uczą odpowiedzialności, samodzielności i przygotowują do dorosłego życia. Dziecko, które wspólnie z mamą sprząta, gotuje uczy się wykonywać podstawowe prace domowe, uczy się szacunku do pracy. Pierwsze zadania można przydzielić już dwulatkowi. Może on np. posprzątać zabawki, wkładać rano piżamę do szuflady lub skarpetki do pralki. Najpierw jednak trzeba mu to pokazać i przez jakiś czas wspólnie to robić, by malec się nauczył. Jednak najważniejsze, to wytłumaczyć dziecku, dlaczego coś robimy. Nie wystarczy powiedzieć "sprzątamy żeby było czysto", bo to dla dziecka żaden komunikat. Lepiej powiedzieć: że odkładamy zabawki na półki, by można było swobodnie chodzić po pokoju, by się nie niszczyły, gdy są poukładane, łatwiej będzie je potem znaleźć itp.

Co powinna robić w domu starsza pociecha?

Cztero-, pięciolatek już powinien wiedzieć, co należy do jego zadań domowych i regularnie je wykonywać. Może np. samodzielnie wyciągać rzeczy z pralki, karmić zwierzątka, podlewać kwiatki, nakrywać do stołu, odkurzać, chować ubrania do szafek, pomagać w kuchni, rozpakowywać niektóre zakupy (lekkie i nietłukące przedmioty). Rodzic powinien z boku nadzorować, co pociecha robi, nie zwracając nadmiernie uwagi i nie pouczając. Ważne, by dać dziecku odrobinę swobody. Ono nie musi wykonywać zadań, tak jak mu każemy. Dajmy mu czasem wybór, pozwólmy żeby samo zdecydowało np. jaki kolor bluzki założy albo gdzie odłoży zabawki. To dla dziecka bardzo ważne, dajemy mu wtedy odczuć, że to co robi jest istotne, ważne. Dziecko musi też mieć możliwość skonfrontowania się z porażką więc jeśli coś mu nie wyjdzie, źle zrobi, należy wyjaśnić, że nie wszystko zawsze się udaje, że warto próbować i nie poddawać się. Rodzice powinni wiedzieć, że małe dziecko nie będzie pamiętać o swoich obowiązkach i naszą rolą jest przypominanie mu każdego dnia o jego zadaniach. Przedszkolaki bardzo chętnie angażują się w prace domowe. Warto to wykorzystać, zachęcając do pomocy.