Ponad 360 tysięcy polskich pięciolatków rozpoczyna we wrześniu 2011 obowiązkowe wychowanie przedszkolne. Pięciolatek może trafić do tradycyjnego przedszkola, punktu przedszkolnego albo oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej. Jedno jest pewne: gmina, w której mieszkacie ma obowiązek zapewnić każdemu dziecku miejsce w grupie przedszkolaków oraz przyjazne, bezpieczne warunki. Przedszkolna edukacja jest bezpłatna.

Lekcje z przyjaźni, patriotyzmu i uprzejmości

Nowa podstawa programowa w dziesięciu punktach wylicza, czego pięcioletni przedszkolak będzie się uczył i w jaki sposób.

Wychowawca powinien dostrzec uzdolnienia dziecka i sprzyjać, by je rozwijało, w grupie maluchy będą poznawać system ważnych w życiu wartości, które pozwalają lepiej orientować się dziecku w tym co jest dobre, a co złe.

Przedszkole ma także „kształtować odporność emocjonalną”, która nauczy przedszkolaka dokonywać racjonalnych wyborów, ale też spokojnie reagować na dziecięce stresy, pierwsze porażki.

Przedszkolny nauczyciel ma też za zadanie rozwijać umiejętności społeczne dzieci, spokojnej i rzeczowej rozmowy z dziećmi i dorosłymi, dobrych rówieśniczych relacji, odróżniania znajomości od przyjaźni, ale też wspólnej nauki i zabawy – zwłaszcza wtedy, gdy spotykają się dzieci o różnych możliwościach intelektualnych, różnych talentach i różnej sprawności.

Pięciolatek ma w przedszkolu kształtować swoją więź z rodziną, ale też poczucie przynależności narodowej i postawy patriotyczne. Przedszkole ma także nauczyć pięciolatków dbania o zdrowie i aktywność fizyczną, wyrabiać poczucie estetyki, uczyć wypowiedzi poprzez teatrzyk, piosenkę albo rysunki. Dzieci dowiedzą się też wiele o otaczającym świecie, o przyrodzie, technice, świecie społecznym.

Podstawa programowa nie przewiduje nauki pisania i czytania – ale to nie przekreśla rozbudzania w dzieciach zainteresowania tekstem, czytania im baśni i opowiadań, zachęcania do układania własnych bajek, tłumaczenia czym jest zdanie, sylaba i głoska, i przede wszystkim szlifowania umiejętności manualnych, które po roku bez kłopotu pozwolą zmierzyć się z alfabetem.
- Najważniejszym zadaniem przedszkola jest wyrównywanie szans dzieci, szans dzięki którym lepiej poradzą sobie w szkole, na studiach, w dorosłej pracy – mówi Rościszewska. – Do przedszkola trafiają dzieci, które miały dużo uwagi i wsparcia rodziców, słuchały czytanych książeczek, spotykały się z rówieśnikami, ale obok dzieci ciekawych i wygadanych są też milkliwe i wstydliwe, obok tych ciekawskich wycofane i nieśmiałe. Przedszkole ma je wszystkie przygotować do szkolnego startu, nauczyć szacunku do siebie, zrozumienia. Nawet dla mądrego i doświadczonego nauczyciela to duże wyzwanie – mówi Monika Rościszewska.

Przedszkole także dla dorosłych

W ciągu ostatnich trzech lat w całej Polsce przybyło ponad 200 tysięcy miejsc w przedszkolach, do 2013 roku na tworzenie przedszkoli z funduszy unijnych przeznaczono aż 243 miliony euro, środkami dysponują marszałkowie województw. Poza tradycyjnymi przedszkolami powstaje coraz więcej prywatnych przedszkoli, punktów przedszkolnych i klubów przedszkolaka.
Dzięki temu do przedszkoli chodzi obecnie 81 proc. wszystkich pięciolatków. Ale dla pozostałych blisko 20 proc. wrześniowa pierwsza wyprawa do przedszkola może być wielkim wyzwaniem. Ważne by w tym czasie rodzic był blisko dziecka, współpracował z nauczycielem i innymi rodzicami. Dorosły nauczy się przy tej okazji nie mniej niż przedszkolak – zachęca Fundacja Komeńskiego.

Polskie pięciolatki w przedszkolach:

1998 r. – 37,2 proc.

2000 r. – 41,9 proc.

2002 – 44,5 proc.

2004 – 48,1 proc.

2006 – 55,9 proc.

2008 r. – 64,1 proc.

2010 – 81 proc.

2011 – 100 proc.