Jakie są szane na zajście w ciążę i jej donoszenie?

Czujesz bóle podczas współżycia? Masz bolesne miesiączki? Nie możesz zajść w ciążę? Przyczyną może być endometrioza.

Gruczolistość zewnętrzna czyli występowanie komórek błony śluzowej macicy poza jamą macicy (endometrium) to poważna i dosyć powszechna choroba. Zapada na nią 3-10 proc. potencjalnych mam. Endometrioza w stadium zaawansowanym (stopień III i IV) może być przyczyną niepłodności. Zdiagnozowana w stopniu I bądź II raczej nie zagraża płodowi, a donoszona ciąża bywa najlepszym na nią lekarstwem.

Endometrioza: bolesne objawy

Na 100 par dotkniętych niepłodnością niemal w 20 przypadkach przyczyną jest czynnik męski, a aż 30 do 40 pozostałych można uznać za plon endometriozy.

– Schorzenie to dotyczy niemal co dziesiątej kobiety między 25. a 40. rokiem życia – mówi dr n. med. Maciej Kostyk, ginekolog-położnik z Krakowa, specjalizujący się w leczeniu niepłodności spowodowanej endometriozą. – Na razie jedynym zabiegiem, który pozwala jednoznacznie ją zdiagnozować, wykryć jej ogniska i usunąć je jest laparoskopia. Ale już za pięć, może dziesięć lat do dyspozycji będziemy mieli testy genetyczne, które z dużym prawdopodobieństwem potwierdzą występowanie endometriozy w organizmie kobiety.
Przyczyny gruczolistości zewnętrznej do dziś nie są do końca znane. Wiadomo jedynie, że to choroba o podłożu genetycznym i immunologicznym (związanym z naszym układem odpornościowym). Jej ogniska najczęściej występują w zatoce Douglasa, a także na więzadłach krzyżowo-macicznych (w przeszło 60 proc. przypadków), gdzie mogą być przyczyną bólu podczas współżycia (skarży się na niego aż 25-50 proc. kobiet chorych na endometriozę). Zaniepokoić powinny nas także bolesne miesiączki (objaw występujący u 60-80 proc. pacjentek) oraz bóle podbrzusza w dowolnym dniu cyklu (30-50 proc.). Jednym z częstszych objawów endometriozy są również problemy z zajściem w ciążę (30-40 proc. chorych).

Cztery stopnie choroby

Endometrioza powierzchowna czyli taka, której ogniska umiejscowione są na powierzchni otrzewnej, często nie musi być nawet leczona. We wczesnym stadium choroby kobieta może zajść w ciążę i swobodnie ją donosić. Te dziewięć miesięcy to naturalna kuracja hormonalna, która zdaniem specjalistów jest najlepszym lekarstwem na gruczolistość zewnętrzną.

Nieco poważniejsza w skutkach jest endometrioza stopnia III i IV – „z masywnymi zrostami i zaburzeniami struktur anatomicznych miednicy, obejmująca także jajowody i jajniki”. Leczenie spowodowanej nią niepłodności trwa miesiącami od momentu rozpoznania choroby i niestety nie zawsze odnosi skutek. Zaawansowana endometrioza to jednak nie wyrok. Pierwszym krokiem w terapii jest laparoskopia, która czasem jest powtarzana wielokrotnie, aż do całkowitego usunięcia ognisk choroby. Potem organizm kobiety wprowadza się kuracją hormonalną w stan zbliżony do menopauzy i w końcu (po kilku miesiącach, a nawet roku) pozwala partnerom podjąć próby zapłodnienia. Ciąża po leczeniu endometriozy stopnia III i IV musi być objęta specjalnym nadzorem. Przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności i dobrej opiece lekarza kończy się jednak szczęśliwym porodem.

Lecznicze właściwości czasu

– Niedawno dokonano porównania metod leczenia niepłodności spowodowanej endometriozą – mówi dr Maciej Kostyk. – Równie skuteczne, co leczenie pseudomenopauzą, okazało się zapłodnienie pozaustrojowe czyli in vitro. To droga na skróty, która pozwala uniknąć wielomiesięcznej kuracji.

Taka oszczędność czasu jest dla wielu kobiet nieoceniona. Coraz później bowiem decydujemy się na powiększenie rodziny, a każda ciąża po 35. roku życia zaliczana jest do grupy podwyższonego ryzyka. – Im wcześniej partnerzy zaczną starania o dziecko, tym wcześniej będzie można wykryć niepłodność, zdiagnozować jej przyczyny i przystąpić do ich leczenia – przypomina dr Maciej Kostyk.

* Zawarte w tekście dane procentowe pochodzą z książki Kliniczna Endokrynologia Ginekologiczna i Niepłodność, red. prof. dr hab. med. Artur Jakimiuk i prof. Krzysztof Czajkowski, MediPage, Warszawa 2007.