Decybele szkodzą

Dziecko narażone na długotrwały i regularny hałas może mieć problemy rozwojowe, kłopoty z koncentracją, z nauką i nadpobudliwością, a w przyszłości nawet ubytek słuchu. Warto wiedzieć, że do uszkodzenia słuchu może dojść, gdy raz usłyszy się bardzo głośny dźwięk, np. wybuch lub regularnie przebywa się w hałaśliwych miejscach. Badania wykazują, że przyczyną uszkodzeń słuchu mogą być także głośne zabawki dla dzieci.

Narząd słuchu płodu jest ukształtowany i zaczyna funkcjonować od 21 tygodnia ciąży. Naukowcy z Instytutu Karolinska zbadali ponad 1,4 mln dzieci urodzonych w Szwecji w latach 1986-2008 oraz ich matki. Pod uwagę wzięto m.in. zawód matki, jej obecność w pracy w czasie ciąży oraz ekspozycję na hałas w miejscu pracy. Około 290 tys. kobiet w czasie ciąży pracowało w warunkach umiarkowanego hałasu (75-84 dB), a 6 tys. w warunkach dużego hałasu (ponad 85 dB). Poważne uszkodzenia słuchu stwierdzono u 1 proc. dzieci. Z badania wynika, że ciężarne, które pracują w miejscach o wysokim poziomie hałasu są bardziej narażone na urodzenie dziecka z zaburzeniami słuchu. Naukowcy stwierdzili, że w przypadku kobiet pracujących w środowisku o wysokim poziomie hałasu, ryzyko uszkodzeń słuchu u dziecka jest o 80 proc. wyższe niż w przypadku kobiet pracujących w otoczeniu o niskim poziomie hałasu.

Hałas a rozwój dziecka: kłopoty z nauką i koncentracją

Także po urodzeniu dzieci są bardzo wrażliwe na dźwięki. O negatywnym wpływie hałasu na rozwój dziecka poinformowali naukowcy z Uniwersytetu Wisconsin-Madison w USA. Dowiedli oni, że włączony przez cały dzień telewizor, radio, hałas z otoczenia, np. komunikacyjny czy głośne rozmowy zaburzają zdolność małych dzieci do uczenia się. Różne grupy dzieci w wielu ok. 2 lat były uczone nowych słówek w warunkach ciszy, a także kontrolowanego hałasu (rozmowy w tle). Te pracujące w ciszy radziły sobie znacznie lepiej. Badania dowiodły, że zbyt duży hałas zakłóca zarówno zdolności poznawcze, jak i rozwój psychologiczno-fizjologiczny dzieci, co powoduje, że np. gorzej radzą sobie w szkole, mają przyspieszoną pracę serca i zwiększone wydzielanie kortyzolu (hormonu stresu).

Hałas może sprzyjać temu, że dziecko będzie stale zmęczone, rozdrażnione, trudniej skoncentruje się na zadaniu i będzie dążyło do tego, aby opuścić hałaśliwe miejsce, będzie też odczuwać szybsze fizyczne zmęczenie.

- Chroniczny stres spowodowany przez hałas negatywnie wpływa na rozwój. Żaden bodziec rozdrażniający organizm nie jest wskazany jako środowisko sprzyjające rozwojowi dziecka, gdyż organizm koncentruje się na tym, by chronić się przed hałasem. Oczywiście, często mózg jest w stanie się przyzwyczaić się do stałego hałasu, np. gdy dziecko śpi w pokoju przy ruchliwej ulicy, będzie najprawdopodobniej budziło się z powodu nowych dźwięków, jednak nawet przez sen wszelkie bodźce akustyczne są stale odbierane. Przebywanie w ciszy jest dzieciom bardzo potrzebne. Należy unikać hałasu powyżej 70 db - mówi Monika Perkowska, psycholog dziecięcy z poradni CO Tam?.

W szkołach głośno jak w fabrykach

Naukowcy z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach wraz z inżynierami z Politechniki Gdańskiej zbadali poziom hałasu w polskich szkołach. W jednej z warszawskich szkół zdiagnozowano hałas dochodzący do 110 dB – głównie podczas przerw. Naukowcy wykazali, że taki hałas już po godzinie pogarsza słuch, co utrzymuje się przez kolejnych 8 godzin i w konsekwencji może doprowadzić do trwałych jego uszkodzeń.

Pod wpływem takiego hałasu dzieci słyszące prawidłowo zachowują się tak, jakby miały centralne zaburzenia słuchu. Do dziecka nie dociera część informacji przekazywanych przez nauczyciela, co może zmniejszać jego koncentrację uwagi i wydajność nauki oraz powodować rozdrażnienie.

Ile to decybeli?

Wartości podane poniżej należy traktować jako orientacyjne

10 dB – szelest liści przy łagodnym wietrze

20 dB – szept

30 dB – bardzo spokojna ulica bez ruchu

40 dB – szmery w domu

50 dB – szum w biurach

60 dB – odkurzacz

70 dB – wnętrze głośnej restauracji, darcie papieru, wnętrze samochodu

80 dB – głośna muzyka w pomieszczeniach, trąbienie

90 dB – ruch uliczny

100 dB – motocykl bez tłumika

110 dB – piła łańcuchowa

120 dB – wirnik helikoptera w odległości 5 metrów

140 dB – start myśliwca

160 dB – eksplozja petardy

190 dB – start statku kosmicznego

220 dB – eksplozja bomby atomowej

300–350 dB (huk był słyszalny z odległości 3200 kilometrów) – wybuch wulkanu Krakatau w Indonezji – prawdopodobnie najgłośniejszy w historii wyemitowany dźwięk na Ziemi