Dobrze zbilansowana dieta pod okiem lekarza

O tym, jak mądrze układać jadłospis dziecka i czy maluch może być wegetarianinem z Katarzyną Pryzmont, dietetyczką, rozmawia Agnieszka Usiarczyk

Agnieszka Usiarczyk: Czy wolno nam z małego dziecka robić wegetarianina?

Katarzyna Pryzmont: Tak, jeżeli rodzic ma rzetelną wiedzę na temat składników pokarmowych, ich wartości odżywczej, zna wymienniki produktów, które pomogą mu skomponować właściwą dietę. Wegetariańskie dziecko powinno być pod kontrolą lekarza. Niektóre dzieci muszą przyjmować dodatkowo witaminy i minerały w tabletkach.

Załóżmy, że przez pół roku dziecko jest karmione piersią. Co mu podać, gdy zaczynamy rozszerzać jego dietę?

Można zacząć od ugotowania zupek warzywnych, np. z oliwą tłoczoną na zimno lub masłem (źródło witamin A, D, K). Trzeba obserwować malucha czy nie ma uczulenia na niektóre składniki i stopniowo do diety wprowadzać inne warzywa, np. pory, pietruszkę, kalafiora, brokuły, dynię i żółtko.

Ostatnio coraz częściej słyszymy, że dieta mięsna zawiera zbyt dużo białka, że mięso bywa przyczyną groźnych chorób. Czy zatem jego jedzenie może zagrażać zdrowiu?

Jestem zwolenniczką spożywania mięsa w mniejszych ilościach, co 2-3 dni. Niejedzenie mięsa nie chroni przed chorobami i zaburzeniami metabolicznymi. Również niektóre produkty pochodzenia roślinnego miewają negatywny wpływ na nasze zdrowie. Na przykład soja zawiera duże ilości fitoestrogenów, które w swoim działaniu zbliżone są do ludzkich estrogenów. Przypuszcza się, że może zmniejszać poziom testosteronu u mężczyzn i od najmłodszych lat negatywnie wpływać na ich płodność. Jedzenie soi w ilości większej niż 50 g dziennie może też uszkadzać pracę tarczycy ze względu na związki zwane tioglikozydami, które soja zawiera. Spożywana w dużych ilościach soja może też wywołać zaburzenia przewodu pokarmowego np. biegunkę czy wymioty. Nie znaczy to jednak, że soja jest szkodliwa.

Chcę tylko zwrócić uwagę, że każdy produkt jedzony w nadmiernych ilościach może źle wpływać na nasze zdrowie. Jedzenie na przykład głównie mięsa wieprzowego i wołowego zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów jelita grubego i odbytu, zawału, miażdżycy, reumatoidalnego zapalenia stawów, cukrzycy i innych zaburzeń metabolicznych. Natomiast mięso z nieznanego źródła lub niedogotowane może być siedliskiem chorób zakaźnych. Jak myślę o nich, od razu staję się zwolenniczką dobrze zbilansowanego wegetarianizmu dla dzieci.

A co z niedoborem żelaza u wegetarian?

Źródłem żelaza jest soczewica, mąka z pełnego ziarna, kasze, orzechy, płatki ze zbóż, żółtko, zielone warzywa liściaste, szparagi, szpinak, buraki. Przyczyną anemii u dzieci jest nie tyle zbyt mała ilość żelaza w diecie, ile nieprawidłowe wchłanianie i przyswajanie go. Rodzice małych wegetarian powinni pamiętać, że witamina C zdecydowanie zwiększa wchłanianie żelaza. Dlatego w diecie powinny się znaleźć także produkty ją zawierające.

Słyszałam, że mały jarosz może mieć także zbyt mało cynku, niedowagę lub kłopoty z koncentracją?

Dieta wegetariańska może powodować niedobory cynku, ale jeśli będziemy jeść produkty zawierające cynk, np. kukurydzę, niedobór nie grozi dziecku. Na talerzu powinien znaleźć się także tłusty nabiał, który dostarcza witaminy B12, biorącej udział w tworzeniu czerwonych krwinek i odpowiadającej za prawidłową pracę układu nerwowego. Jarosze nie przybierają na wadze tak, jak dzieci jedzące mięso, ale na pewno zdecydowanie rzadziej są otyli. Dobrze zbilansowana dieta, ułożona przez dietetyka i skonsultowana z lekarzem prowadzącym, uchroni malucha przez niedoborami witamin i minerałów, i sprawi, że dziecko będzie się prawidłowo i zdrowo rozwijać.

Na jakie choroby jest narażone w przyszłości małe, wegetariańskie dziecko?

U wegetarian częściej pojawia się krzywica, osteomalacje, niedokrwistość megablastyczna, niedorozwój fizyczny i umysłowy, niedożywienie, zaburzenia w cyklu miesiączkowym, neuropatie, biegunki. Proszę jednak pamiętać, że te zaburzenia nie muszą wystąpić, jeżeli dieta wegetariańska jest dobrze zbilansowana.

Czy niejedzenie mięsa ma jakieś zalety?

Wegetariańskie menu ma niską zawartość tłuszczu i nasyconych kwasów tłuszczowych. Spożywa się więcej błonnika pokarmowego, witaminy C. Bycie wegetarianinem przez długie lata przy dobrze ułożonej diecie, nie powoduje zaburzeń metabolicznych.
Wegetarianie rzadziej chorują na nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, kamice, otyłość, hemoroidy, cukrzycę, hipercholesterolemię, nowotwory jelita grubego, niedokrwienną chorobę serca, zaparcia. 

***

Katarzyna Pryzmont jest dietetyczką, założycielką Poradni Żywieniowej Corpus Delecti  

Strony internetowe dla wegetarian, na których można znaleźć artykuły, przepisy, fora tematyczne:

www.kuchnia.wegetarianie.pl
www.przepisy-wegetarianskie.info
www.wegetarianizm.net
www.wegetarianie.pl
www.wegetarianizm.webpark.pl

Warto wiedzieć, że:

Laktoowowegetarianie - jedzą produkty zbożowe, warzywa, owoce, nasiona, orzechy i produkty mleczne oraz jaja
Laktowegetarianie - żywią się podobnie, jak laktoowowegetarianie, wykluczając jajka
Owowegetarianizm - dieta, która z produktów zwierzęcych dopuszcza jedynie spożywanie jajek
Weganie - przyjmują pokarm roślinny, bez produktów pochodzenia zwierzęcego czyli mięsa, ryb, jajek, mleka i jego przetworów
Witarianie - jedzą wyłącznie surowe owoce i warzywa
Frutarianie - żywią się samymi owocami