Potrzebna systematyczna kontrola

Znamiona to te miejsca na ciele, w których skóra ma inny kolor, najczęściej ciemniejszy. Większość z nich jest wrodzona, tzn. pojawiają się w dniu narodzin albo w ciągu kilku pierwszych miesięcy lub lat. Na szczęście na ogół są obojętne dla zdrowia. Rodzice powinni jednak je obserwować, a raz do roku pokazywać specjalistom.

- Każde znamię, jakie pojawia się na ciele dziecka powinien zobaczyć lekarz specjalista i regularnie kontrolować, co się z nim dzieje w kolejnych latach – podkreśla dr Oksana Zarewicz, specjalista dermatolog, zajmująca się dermatologią leczniczą i estetyczną dzieci i dorosłych. – Pozwala to, w razie potrzeby, na szybką decyzję o usunięciu znamienia – wyjaśnia dr Zarewicz. Zaznacza, że nie ma jednoznacznych wskazań, żeby każde znamię usunąć, ale na pewno znamiona muszą być pod kontrolą lekarską. – Przy czym każde znamię, które nagle się zmienia, powinno być natychmiast pokazane specjaliście – mówi dr Zarewicz.

Usuwanie znamion

O tym, kiedy wyciąć znamię decyduje zawsze lekarz. Może to być już w pierwszych tygodniach po urodzeniu lub pierwszych latach życia. Niektóre znamiona u dziecka wymagają kontroli raz na pół roku, niektóre muszą być usunięte profilaktycznie (dla bezpieczeństwa), inne mogą pozostać przez całe życie, ale każde z nich wymaga obserwacji przez rodzica oraz kontroli lekarskiej, tak częstej, jak zaleci lekarz.

Znamion nie wystawiaj na słońce

Znamiona mają wszyscy, choćby w postaci małych brązowych pieprzyków. – Jednak znamiona mogą być różnej wielkości – od małych kropek do tak wielkich, że zajmują na przykład pół pleców czy twarzy – wyjaśnia dr Zarewicz.
Większość znamion jest obojętna, tzn. nie wiąże się z żadnymi chorobowymi następstwami. Nie wszystkie trzeba usuwać, ale jak przestrzega pani doktor, żadnych nie można wystawiać na słońce podczas opalania.

- Tylko kontrolowanie znamion przez rodziców i specjalistów pozwala wykluczyć w przyszłości nowotworowe zmiany – uważa dr Oksana Zarewicz. – Często przychodzą do mnie rodzice, którzy mówią, że dziecko ma jakieś znamię, ale nie wiedzą od kiedy i jak się ono zmieniało. Rodzice nie przywiązują do tego uwagi, bo nie wiedzą, że to istotne. A każda zmiana skórna jest ważna – podkreśla dr Zarewicz. Dodaje, że dużo łatwiej jest kontrolować zmiany skórne u dzieci i w razie czego usunąć je. – Pozostaje potem mała prawie niewidoczna blizna – tłumaczy dermatolog. I przypomina, że profilaktyka jest znacznie skuteczniejsza, przyjaźniejsza i tańsza dla pacjenta niż wyciąganie go z ciężkich chorób.

- Te najwcześniej pojawiające się znamiona są zawsze wrodzone. Trzeba je kontrolować, szczególnie jeżeli w miejscach wyeksponowanych na słońce albo w miejscach ciągle drażnionych (przez gumkę w spodniach), co jest niekorzystne – tłumaczy dr Zarewicz. – Wszystko to musi obserwować lekarz – pediatra –dermatolog albo dermatolog.

Niepokój budzą też tzw. myszki, czyli brązowe znamiona różnej wielkości pokryte włosami. - Są one zawsze wrodzone i nie zawsze trzeba je usuwać – tłumaczy dr Zarewicz. Jednak według współczesnej medycyny, chociaż tzw. myszki rzadko są punktem wyjścia czerniaka, to trzeba je usuwać w przypadku, gdy np. są silnie eksponowane na słońce. - Lekarz musi je kontrolować zawsze, a tym bardziej w przypadkach, kiedy jakieś dziecko jest obciążone genetycznie nowotworem, czyli jeśli w rodzinie dziecka występował czerniak lub inny nowotwór skóry – mówi dr Zarewicz. – Kiedy więc jest jakiekolwiek podejrzenie medyczne, to profilaktycznie taką myszkę się usuwa – wyjaśnia.

Badanie dermatoskopowe

Bardzo pomocne w monitorowaniu znamion jest badanie dermatoskopowe. Jest to niebolesne, nieinwazyjne badanie optyczne, które pozwala zajrzeć w głąb skóry i dokładnie określi rodzaj i cechy znamienia. Badanie to przeprowadza doświadczony specjalista dermatolog.

Dwie grupy znamion

Naczyniaki (znamiona naczyniowe), czyli czerwone plamy o nierównym kształcie, które tworzą się w miejscu poszerzenia lub przerostu naczynek krwionośnych. Są wrodzone lub powstają w pierwszych trzech miesiącach życia najczęściej na głowie, szyi i tułowiu. Niektóre mają swoje nazwy, np. znamię na karku to tzw. dziobnięcie bociana, a miękka czerwona grudka (która może się powiększać) to tzw. znamię truskawkowe, najpierw nieduże z czasem rośnie, zazwyczaj znika między piątym a siódmym rokiem życia.
Mojej córce Tosi pękły naczynka krwionośne (czerwony pajączek o średnicy pół centymetra) na policzku w pobliżu oka po tym, jak w trzecim roku życia przez osiem dób miała powtarzającą się co trzy lub cztery godziny ponad 40-stopniową gorączkę.
Uwaga! Naczyniaki trzeba chronić przed słońcem i mrozem. Większość z nich znika. Pozostałe można usunąć laserem.
 

Znamiona barwnikowe, tzw. pieprzyki i myszki oraz brodawki, piegi - tu trzeba pamiętać, że znamiona podłużne lub okrągłe o kolorze kawy z mlekiem (jeśli jest ich więcej niż cztery) powinien obejrzeć lekarz pediatra lub dermatolog. Według statystyk pieprzyki występują u co dziesiątego noworodka, mogą być małe lub duże, płaskie lub wypukłe i są trwałe. Zdarza się też niebieskawego koloru tzw. plama mongolska, pojawiająca się czasami u noworodków, która najczęściej znika po kilku miesiącach lub w pierwszych latach życia dziecka.