Gdy dziecko męczy gorączka, gdy dokucza wysypka

Szczepienie niestety nie daje 100 proc. pewności, że dziecko nie zachoruje. Na wiele chorób nie ma przecież szczepionek. Przedstawiamy krótki przewodnik po najczęstszych przypadłościach, ich objawach i możliwych powikłaniach. Pamiętajmy jednak, że diagnozę zawsze musi postawić lekarz. Gdy dziecku dolega coś więcej niż katar i niezbyt wysoka temperatura, nie wolno podejmować samodzielnego leczenia.

Wielu chorobom można zapobiec dbając o higienę, hartując dzieci, unikając chorych i miejsc, w których są duże skupiska ludzi. Niektórych można uniknąć poddając dzieci szczepieniom. Obowiązkowo szczepi się przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, Hib, WZW B, polio, odrze, śwince i różyczce. Zalecane są także szczepienia przeciw WZW A, pneumokokom, meningokokom i biegunce rotawirusowej. Szczepienia zalecane nie są finansowane przez ministerstwo zdrowia.

Infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych

Wirusowe zapalenie gardła zdarza się najczęściej jesienią, zimą i wiosną. Objawia gorączką, nawet ponad 39 st. C, zmęczeniem, bólem gardła. Dziecko może skarżyć się na trudności z przełykaniem, może mieć zaczerwienione migdałki. Przyczyną są różne wirusy. Choroba może trwać około 10 dni. W czasie choroby podawaj dziecku miękkie pokarmy, najlepiej zimne i napoje. Zapobiegać zapaleniu gardła można izolując się od chorych i przestrzegając zasad higieny.

Zaczyna się często banalnie: katar, kaszel. Po kilku dniach, lub nawet kilkunastu godzinach (u maluchów) lekarz stawia diagnozę: zapalenie oskrzeli albo nawet zapalenie płuc. Jakie są objawy zapalenia płuc u dziecka? Zwykle, po przeziębieniu lub innej chorobie stan dziecka nagle się pogarsza. Maluch ma gorączkę, mokry kaszel, szybko oddycha, sinieje, ma świszczący oddech lub trudności z oddychaniem oraz wzdęcia. Zwykle przyczyną są bakterie, grzyby, wirusy i pierwotniaki lub ciało obce w drogach oddechowych. Dziecko, które ma problemy z oddychaniem trzeba szybko zawieźć do lekarza. Chorobie można zapobiec szczepiąc dzieci przeciw Hib. Zapalenie płuc to choroba groźna dla życia, bez względu na to jaka jest przyczyna jego wystąpienia.

Na zapalenie oskrzeli najczęściej chorują dzieci poniżej 4. roku życia. Choroba daje podobne objawy jak przeziębienie. Dziecko ma bardzo wysoką gorączkę, nawet ponad 38 st. C. i kaszel, który nasila się szczególnie nocą. Dziecko może wymiotować. Często sinieją dziecku usta i paznokcie. Przyczyną choroby na ogół są wirusy, rzadziej bakterie.  Ostre zapalenie oskrzeli występuje zwykle po 3-4 dniach kataru i zapalenia gardła, po których pojawia się gorączka. Objawem zapalenia oskrzeli jest suchy kaszel zmieniający się w wilgotny z obfitym odksztuszaniem wydzieliny. Zapalenie oskrzeli może trwać nawet dwa tygodnie. Gorączka zwykle mija po 3 dniach, ale kaszel może utrzymywać się dłużej. Powikłaniem po chorobie może być zapalenie ucha. Niektóre dzieci, szczególnie te mniej odporne, mogą chorować na zapalenie oskrzeli nawet przy każdym przeziębieniu. Warto choremu, oprócz zapisanych przez lekarza lekarstw, podawać dużo picia.

Odra

Choruje się zwykle zimą i wiosną. Chory przez pierwsze dwa dni ma gorączkę, katar, czerwone, szkliste oczy, suchy kaszel. Czasem biegunkę. Na wewnętrznej stronie policzków pojawiają się białe plamki wielkości ziarnka piasku, które mogą krwawić. Na ciele, za uszami, na czole pojawiają się czerwone, wypukłe plamki. Przyczyną choroby jest wirus odry, którym można się zarazić drogą kropelkową. Choroba trwa około tygodnia. Jeśli pojawi się ostry kaszel, drgawki, gorączka należy jak najszybciej wezwać pomoc. Zapobiegać można szczepiąc dzieci i unikając chorych. Po odrze powikłaniem może być zapalenie ucha środkowego, płuc, mózgu. Choroba może być śmiertelna.

Ospa wietrzna

Zapada się na nią zwykle późną zimą i wiosną. Objawia się niewysoką gorączką, utratą apetytu, złym samopoczuciem. Całe ciało pokrywa się czerwonymi, płaskimi plamkami, które przechodzą w grudki, potem pęcherze i strupy. Po 3-4 dniach od pierwszej wysypki pojawia się nowy rzut. Chorobę powoduje wirus półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Choroba jest bardzo zakaźna od 1-2 dni przed wysypką do odpadnięcia strupów. Może trwać nawet do 20 dni. Pierwsze pęcherze zasychają w 6-8 godzin, strupy powstają w 24-48 godzin i odpadają w ciągu 5-20 dni. Lekarz przepisuje leki przeciw świądowi i gorączce. Żeby zapobiec ospie, należy unikać kontaktu z chorymi, szczepić dzieci. Powikłania się zdarzają, rzadkim może być zapalenie mózgu.

Płonica

Występuje cały rok, częściej w zimne miesiące. Najczęściej chorują dzieci do 3. roku życia. Do objawów należą wymioty, gorączka, katar, ból gardła, jasnoczerwona wysypka na twarzy, w pachwinach i pod pachami. Wysypka pojawia się stopniowo na całym ciele. Przyczyną są paciorkowce, którymi można się zarazić przebywając z osobą chorą. Płonica trwa około tygodnia, u niemowląt poniżej 6. m-ca katar może trwać nawet sześć tygodni. Infekcja może rozprzestrzenić się do uszu, zatok, płuc, mózgu, nerek.

Różyczka dziecięca

Choruje się wczesną wiosną i jesienią. Szczególnie podatne na zachorowanie są małe dzieci. U chorych maluchów pojawia się wysoka gorączka, brak apetytu, są rozdrażnione, czasem mają katar. Na skórze mają bladoróżowe plamki, które bieleją przy naciskaniu. Najczęściej występują na nogach, na twarzy, szyi. Czasami wysypka wcale się nie pojawia. Choroba trwa od 3-6 dni. Przyczyną jest prawdopodobnie wirus, ale zapobieganie jemu jest nieznane. Bardzo rzadko zdarzają się powikłania.
 
Rumień zakaźny

Chorują najczęściej dzieci w wieku od 2-12 lat, wczesną wiosną. Na twarzy pojawiają się wypieki, a następnego dnia wysypka na ramionach i nogach. Trzy dni później wysypka jest również na palcach u rąk i nóg, tułowiu i pośladkach. Przyczyną rumienia jest prawdopodobnie parwowirus ludzki. Choroba trwa od 3-10 dni, czasem wysypka może się pojawiać do 3 tygodni. Nie da się zapobiec rumieniowi, nie daje powikłań.
 
Świnka

Chorują dzieci niezaszczepione i mało odporne. Najczęściej do zakażenia wirusem świnki dochodzi zimą i wiosną. Na początku chory ma gorączkę, nie chce jeść, ma powiększone gruczoły ślinowe po jednej lub obu stronach żuchwy, poniżej i przed uchem. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową. Zarażać można od 6 dni przed wystąpieniem objawów do 9 dni od początku trwania choroby. Choroba trwa około tygodnia. W tym czasie trzeba przykładać chłodne kompresy na policzki i łagodzić ból zapisanymi przez lekarza lekami. Jedyną metodą zapobiegania śwince są szczepienia. Po chorobie mogą zdarzyć się groźne powikłania, np. zapalenie opon mózgowych i mózgu.
 
Tężec

Dopada osoby nieuodpornione. Objawia się skurczem i zwiększonym napięciem mięśniowym w okolicy rany, drgawkami, szczękościskiem. Chory obficie się poci, niemowlęta mają trudności ze ssaniem. Przyczyną tężca jest toksyna produkowana przez bakterie Clostridium tetani, która rozprzestrzenia się po całym ciele. Zakażenie powodują bakterie, które dostały się do ran kłutych, po oparzeniu, głębokich zadrapań czy niezagojonego pępka. Trwa kilka tygodni. Gdy dziecko dotkliwie się skaleczy, a nie jest zaszczepione, należy jak najszybciej wezwać pomoc. Lekarz poda anatoksynę, by zapobiec rozwojowi choroby. Powikłania obejmują wrzody, zapalenie płuc, zaburzenia rytmu pracy serca, skrzepy w płucach. Tężec może być śmiertelny.

Zapalenie mózgu

Na zachorowanie narażone są szczególnie niemowlęta, najczęściej jesienią i zimą. Przyczyną zapaleń mózgu u dzieci najczęściej są wirusy, ale także bakterie, grzyby, pasożyty. Wirusowe zapalenie mózgu może przebiegać wyłącznie jako postać mózgowa lub z zapaleniem opon. Przebieg infekcji jest dwufazowy. Choremu dokucza gorączka, ból głowy, osłabienie, zaburzenia wzroku, senność. Choroba może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu i śmierci. Chore dziecko z podobnymi objawami trzeba jak najszybciej pokazać lekarzowi.
 
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

To choroba zakaźna wywołana przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki czy grzyby. Zapalenie bakteryjne - meningokokowe jest zagrożeniem życia chorego. Wirusowe zapalenie opon mózgowych może mieć różny przebieg, zarówno łagodny jak i ostry. Do ogólnych objawów zaliczamy gorączkę, piskliwy płacz, ospałość, brak apetytu, wymioty, wypukłe ciemiączko. U starszych dzieci także sztywność karku, światłowstręt, zaburzenia widzenia. Chory na zapalenie opon mózgowych, musi być leczony szpitalnie, na oddziale zakaźnym. Gdy tylko występują podobne objawy, trzeba wezwać karetkę. W ciągu jednego dnia od początku choroby może rozwinąć się ciężki stan, prowadzący do śpiączki i śmierci.

Zapalenie spojówek

W zależności od przyczyny mogą obejmować: przekrwione oczy, łzawienie, pieczenie czy światłowstręt. Przyczyną są m.in. bakterie, wirusy, alergeny, pasożyty, grzyby. Zakazić się można pocierając brudną ręką oko. Zapalenie spojówek trwa około tygodnia. Przestrzeganie zasad higieny uchroni przez chorobą, która może nieść za sobą groźne powikłania, np. utratę wzroku, przewlekłe zapalenie oka lub jego uszkodzenie. Chory na zapalenie spojówek powinien używać osobnych ręczników i pościeli, by nie rozprzestrzeniać choroby i stosować krople.

Zapalenie ucha

Charakteryzuje się bólem, wyciekiem z ucha, uczuciem zatkania oraz osłabieniem słuchu. Zapalenia ucha dzieli się na ostre i przewlekłe.
Ostre zdarzają się głównie u dzieci. Dziecko skarży się na ból ucha, ma gorączkę, nawet do 40 st. C. Największe ryzyko zachorowania na ostre zapalenie ucha środkowego występuje podczas sezonu infekcyjnego, w okresie jesienno-wiosennym, a także w przebiegu wielu chorób zakaźnych, takich jak płonica, odra czy wiatrówka (ospa wietrzna). Sprzyjają mu również inne choroby laryngologiczne, takie jak zapalenie zatok, krwiak jamy bębenkowej i jej uraz, urazy kości skroniowej oraz stan po wycięciu migdałków podniebiennych. Najczęstszą przyczyną schorzenia są bakterie. Powikłaniami zapaleń ucha może być wiele chorób nie zawsze związanych bezpośrednio z tym narządem. Jednym z najczęstszych jest ostre zapalenie tzw. wyrostka sutkowatego. Pacjent odczuwa pulsujący ból za uchem, a z przewodu słuchowego sączy się obfita ropna wydzielina. Wówczas konieczne jest wezwanie lekarza i zwykle zabieg operacyjny polegający na otwarciu bądź wycięciu wyrostka sutkowatego. Innymi powikłaniami zapaleń ucha są: zapalenie opon mózgowych, ropień zewnątrzoponowy, ropień mózgu, ropień podtwardówkowy, zapalenie błędnika, zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej oraz porażenie nerwu twarzowego.

Grypa

Zwykle panuje jesienią i zimą. Objawia się gorączką, bólem mięśni, osłabieniem, dreszczami, suchym kaszlem, wymiotami, biegunką. Może trwać nawet dwa tygodnie. Organizm jest atakowany przez różne wirusy przenoszone drogą kropelkową. Grypa jest chorobą zakaźną. Gdy podejrzewamy, że zachorowało na nią niemowlę, bezzwłocznie należy wezwać lekarza. Żeby zapobiec grypie, podaje się szczepienia raz w roku. W czasie epidemii warto unikać miejsc zatłoczonych i chorych osób. Grypa może często nawracać. Daje groźne powikłania, np. zapalenie ucha środkowego, oskrzeli, krtani, płuc oraz zespół Reye'a.

Zespół Reye'a

Mogą zachorować dzieci, którym w czasie np. ospy wietrznej lub innej choroby wirusowej podano aspirynę. 7 dni po infekcji wirusowej dziecko zaczyna wymiotować, szybko pogarsza się jego stan - jest rozdrażnione, pobudzone, ma przyspieszone tętno i szybki oddech. Przyczyny choroby są nieznane, ale związane z chorobami wirusowymi. Jeśli podejrzewasz, że dziecko może mieć zespół Reye'a jak najszybciej wezwij pogotowie, ponieważ malec może zapaść w śpiączkę. Powikłania mogą być śmiertelne.
 
Bibliografia:
"What to expect the first year" Arlene Eisenberg, Heidi E. Murkoff, Sandee E. Hathaway B.S.N.