Zakażeniom ucha środkowego sprzyja zmienna aura

Jak nie przeoczyć pierwszych symptomów ostrego zapalenia ucha środkowego (ozuś), które może mieć poważne konsekwencje? Co robić, kiedy dziecko skarży się na ból ucha, a czego robić nie wolno? – o tym wszystkim rozmawiamy z Cezarym Makulskim, pediatrą i specjalistą chorób płuc.

A jaką rolę odgrywa trąbka Eustachiusza (przewód łączący gardło z uchem)?

Lapidarnie rzecz ujmując, trąbka słuchowa (zwana też trąbką Eustachiusza) służy do wyrównywania ciśnień po obu stronach błony bębenkowej. Przy okazji stanowi miejsce wnikania drobnoustrojów chorobotwórczych do ucha środkowego.

Czy w przypadku podejrzenia przez rodziców ozuś wystarczy porada lekarza rodzinnego?

Podstawowym badaniem pozostaje otoskopia, czyli wziernikowanie przewodu słuchowego zewnętrznego i błony bębenkowej. Praktycznie każdy lekarz badający dzieci nie powinien mieć problemu z wykonaniem i interpretacją tego badania. Jednakże w przypadkach niejasnych i budzących wątpliwości diagnostyczne, zalecałbym kierowanie dziecka do laryngologa.

Czy badanie otoskopowe jest dla dziecka bolesne? Kiedy należy je powtórzyć?

Badanie otoskopowe wykonane prawidłowo nie stanowi dla dziecka dodatkowego źródła bólu. Należy je wykonać nie tylko na początku choroby, ale również w trakcie leczenia oraz po jego zakończeniu.

Czy łatwo zdiagnozować ozuś?

Postawienie prawidłowego rozpoznania ozuś wymaga pewnego doświadczenia. Nie zawsze bowiem ból ucha oznacza jego stan zapalny. Ozuś różnicujemy: m.in. z zapaleniem gardła, migdałków podniebiennych, zapaleniem okolicznych węzłów chłonnych, zmianami zapalnymi toczącymi się w obrębie jamy ustnej. Przeoczenie ozuś może w konsekwencji prowadzić do wystąpienia powikłań.

Jakie mogą być powikłania?

Na szczęście rodzice zwykle reagują właściwie i zgłaszają się do lekarza w odpowiednim momencie. Nieleczone (i niedoleczone) ozuś może mieć przykre następstwa, z których najpoważniejszymi są: zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu, zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej. Niedosłuch (zazwyczaj przejściowy) może wystąpić w przebiegu wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Taką postać choroby przechodzi obecnie około 30 procent dzieci.

Jak się obecnie leczy ostre zapalenie ucha środkowego?

Właściwie rozpoznane ozuś wymaga leczenia antybiotykiem. Terapię rozpoczyna się amoksycyliną w wysokiej dawce dobowej. Długość leczenia w przypadku niemowląt i małych dzieci wynosi z reguły 7-10 dni, starszych dzieci do siedmiu dni. W przypadku braku poprawy klinicznej po 48 godzinach antybiotykoterapii, amoksycylinę zastępuje się amoksycyliną z dodatkiem kwasu klawulanowego, cefuroksymem, bądź makrolidem. Po uzyskaniu antybiogramu leczenie antybiotykiem odpowiednio się modyfikuje.

*Cezary Makulski, pediatra i specjalista chorób płuc Niepublicznego ZOZ w Krakowie