Nie wolno stosować termoforu ani ciepłych kąpieli!

Nie każdy ból brzucha w ciąży musi świadczyć, że dzieje się coś złego. Ale żadnego nie wolno lekceważyć. Każdy rodzaj bólu powinien być skonsultowany z lekarzem, bo nigdy nie wiadomo, co jest jego przyczyną.

Kobiety, które są w ciąży po raz pierwszy, bezustannie wsłuchują się w swój organizm. Nie wiedzą czy ból brzucha jest czymś normalnym, czy też zwiastuje poważniejsze kłopoty.

– Bóle brzucha w pierwszych tygodniach ciąży odczuwa aż 90 procent kobiet. W większości pacjentki zgłaszają ból podobny do tego, który występuje przy miesiączkowaniu – mówi Grażyna Komnata-Gajda, lekarz ginekolog i położnik Szpitala Położniczo-Ginekologicznego Ujastek w Krakowie.

W drugim i trzecim trymestrze ciąży kobiety też odczuwają bóle brzucha, ale są one bardziej zindywidualizowane. - W drugim trymestrze ciąży pacjentki rzadko skarżą się na pobolewanie brzucha, natomiast im bliżej rozwiązania, tym częściej się znów ono pojawia - opowiada lekarka.

Dużo skarg na kłucie brzucha w ciąży

Przyczyną bólów brzucha na ogół jest prawidłowo rozrastająca się macica. – Na samym początku ciąży faktycznie pojawiają się bóle takie, jakie zapowiadają miesiączkę. Pacjentki skarżą się też na ból kłujący i uczucie jakby „rozrywania” w kroczu – opowiada Grażyna Komnata-Gajda. – Bóle te wynikają z przekrwienia spowodowanego działaniem podwyższonego poziomu hormonu - progesteronu – wyjaśnia lekarka.

Dodatkowo rozrastająca się macica pociąga wiązadła maciczne. Boli wtedy raz z jednej, raz z drugiej strony w pachwinach, z różnym nasileniem, albo obustronnie. Czasem bóle mogą być bardzo mocne. Uwaga! Bóle po prawej stronie brzucha o dużym natężeniu, mogą zwiastować zapalenie wyrostka robaczkowego. Wtedy trzeba szybko zdiagnozować sytuację i skonsultować to z chirurgiem.

- Bóle brzucha w pierwszym trymestrze mogą też sygnalizować niebezpieczeństwo poronienia! Dlatego nie wolno lekceważyć nawet niezbyt dokuczliwych skurczów w dole brzucha. Jeśli są regularne, a do tego pojawia się plamienie, brudzenie, nie mówiąc już o krwawieniu, trzeba natychmiast zgłosić się do lekarza, a najlepiej do szpitala – zaleca lekarka.

Bóle kłujące, zdiagnozowane przez ginekologa jako normalne, mogą pojawiać się nawet do połowy trwania ciąży.

kalendarz ciąży

Bóle brzucha w drugim trymestrze

W drugim trymestrze ciąży macica się rozciąga i rośnie wraz ze wzrostem dziecka, które się porusza, wierci i kopie. Te kopnięcia mogą być bolesne, ale są niegroźne.

Niektóre bóle w dole brzucha wynikają czasem z niedotlenienia mięśnia macicy spowodowanego wadą jej budowy. – Czasem kobiety mają macicę dwurożną (siodełkowatą) i wtedy ma ona problemy z powiększaniem się i może dojść do odklejenia się łożyska. Bóle brzucha mogą wystąpić, kiedy kobieta ma np. macicę podwójną tzw. duplex. Wtedy też może dojść do przedwczesnego odklejenia się łożyska - tłumaczy ginekolog.

Bóle, objawiające się jako uczucie drętwienia w dole brzucha, są niebezpieczne. – Jeśli ból ustępuje, a potem kiedy wstaje się z krzesła kobieta ma uczucie, jakby „zabrakło jej skóry” czyli ma uczucie spinania, to objaw groźny, szczególnie kiedy odczuwa takie bóle po wypoczynku nocnym. Wtedy przecież macica powinna być porządnie ukrwiona, a ciężarna zrelaksowana. Kiedy brzuch twardnieje i występuje uczucie „braku skóry”, to znaczy, że coś jest nie w porządku. Twardy brzuch w ciąży na tym etapie to sygnał, że kobieta powinna natychmiast zgłosić się do lekarza! – zaleca ginekolog.

Lekarka przestrzega przed lekceważeniem w drugim i trzecim trymestrze ciąży bólów brzucha związanych z bólem w krzyżach. – To objaw niebezpieczny, czasem ból krzyża i ból w dole brzucha może zwiastować stopniowe odklejanie się łożyska. Nie towarzyszy temu krwawienie, bo łożysko odkleja się stopniowo i krwawi do macicy. Krwawienie jest więc niewidoczne na zewnątrz. Nie chodzi o to, żeby bać się bólu w krzyżach, który jest powszechną dolegliwością w ciąży, ale trzeba na niego uważać i mówić o nim podczas wizyty u lekarza – przestrzega Grażyna Komnata-Gajda.

Bóle brzucha dołem, spinające, wiążą się czasem z zaburzeniami elektrolitowymi, z powodu wypijania zbyt małej ilości płynów i braku w diecie potasu. – W takim przypadku, a szczególnie w lecie, trzeba pić więcej wody i zażywać np. Aspargin, aby uzupełnić niedobór potasu - mówi lekarka.

Bóle brzucha, nawet te niegroźne, potrafią bardzo uprzykrzyć życie - na przykład nie pozwalają kobiecie zasnąć w nocy.

Bóle brzucha w ósmym i dziewiątym miesiącu ciąży

W końcówce ciąży, nawet już w siódmym miesiącu, mogą pojawić się bóle brzucha związane z dużym rozmiarem macicy.

– Jeśli lekarz po badaniu stwierdzi, że macica jest miękka, a pacjentka nadal upiera się, że bardzo ją boli dół brzucha, to trzeba skonsultować ją z innym lekarzem specjalistą. Czasem bowiem ból wynika z nacisku macicy na inne narządy. Ucisk na wątrobę i jelita sprawia, że kobiety mają kłopoty z trawieniem. Objawia się to jako uczucie „gniecenia” i bólu w prawym podżebrzu, towarzyszą temu nudności i zgaga. Wątroba pracuje tak, jak przy nieodpowiedniej diecie, bo w ciąży jest dodatkowo obciążona przez progesteron, hormon ciążowy, który zmniejsza ilość kwasów żółciowych. Wątroba nie trawi tak jak powinna! – wyjaśnia lekarka.

Kiedy pacjentka zgłasza swędzenie skóry, to trzeba przeprowadzić badania diagnostyczne, bo być może objawia się tak cholestaza.

Mogą też pojawiać się zaparcia – bo praca jelit jest spowolniona. Ważna jest odpowiednia dieta. Nie wolno jeść pokarmów wzdymających i ciężkostrawnych. Jeśli przy tak obciążonej wątrobie dołożymy jej potrawy z dużą zawartością cholesterolu (np. smażone na oleju), to wątrobie będzie bardzo trudno z nimi się uporać. Do tego jelita też wolniej działają, więc może dochodzić do wzdęć i pojawiać się „kłucie” brzucha. Zaparcia z kolei powodują powstawanie żylaków odbytu – hemoroidów.

Płód uciska też na moczowody, powoduje zastój moczu, czasem kolkę nerkową. - Ucisk i ból promieniujący od krzyża wzdłuż talerza biodrowego do cewki moczowej sugeruje zaburzenia układu moczowego – mówi Grażyna Komnata-Gajda. – To właśnie funkcja nerek bywa najczęściej przez ciążę zaburzona, występują infekcje układu moczowego, objawy kolki nerkowej i zaburzenia pracy wątroby - objaśnia lekarka.

Wszystkie dolegliwości trzeba skrupulatnie diagnozować, konsultować ze specjalistą i stosować się do zaleceń lekarzy. - W przypadku bólów brzucha kobiecie w ciąży można podawać leki rozkurczowe No- spa lub Spasmofen.

– Nie wolno stosować czopków doodbytniczych, gdyż mogą podrażnić szyjkę macicy, która może zacząć się rozszerzać. Absolutnie nie wolno dla uśmierzenia bólu używać termoforu, ani ciepłych kąpieli, bo można spowodować tym przekrwienie organizmu, co w ciąży jest niewskazane.

Skurcze przepowiadające

Skurcze Braxtona–Hicksa (od nazwiska angielskiego ginekologa, który je pierwszy opisał w XIX wieku) mogą pojawiać się po 20. tygodniu ciąży. Skurcze Braxtona-Hicksa najpierw są nieregularne i niebolesne - w ten sposób mięsień macicy trenuje przed porodem. Objawiają się jako uczucie rozpychania i odczuwane są przez kobiety jako twardnienie brzucha.

Każda kobieta inaczej czuje te bóle: niektóre mówią, że są całkiem znośne, inne uważają je jako wyjątkowo uciążliwe, bo „łapią je” nawet kilkanaście razy dziennie i utrudniają chodzenie. Skurcze przepowiadające raczej nie są bolesne. Pojawiają się co 20-30 sekund, a samo napięcie nie trwa dłużej niż dwie minuty. Im bliżej terminu porodu, tym skurcze macicy są silniejsze. Przeważnie wyraźnie występują na dwa tygodnie przed terminem porodu, i przechodzą po jednej lub dwóch godzinach. Skurcze przepowiadające różnią się od porodowych tym, że nie powodują rozwierania szyjki macicy.