Grymas noska

O zatkanym nosie u dzieci rozmawiamy z dr n. med. Zygmuntem Nowackim*, specjalistą chorób dzieci i alergologiem

Jakie to są zwykle badania?

Zaobserwowana sezonowość objawów lub ścisły związek z ekspozycją alergenową (kontakt z alergenem) wraz z badaniem lekarskim i testami alergologicznymi, badaniem cytologicznym błony śluzowej nosa to podstawa do rozpoznania ANN. Mechanizm IgE–zależny związany z alergenami powietrzno pochodnymi sprawdzamy wykonując testy skórne lub swoiste IgE. W diagnostyce różnicowej (konsultacja laryngologiczna) należy brać pod uwagę różne stany chorobowe i zapalne m.in.: wirusowe, bakteryjne, grzybicze, przerost migdałka gardłowego (popularnie tzw. trzeci migdałek). Dopiero po tych badaniach można rozpocząć leczenie próbne.

Co sprawia największą trudność przy stawianiu diagnozy?

Objawy ANN stosunkowo często u niemowląt i małych dzieci wyzwalane są przez alergeny pokarmowe. W pierwszych miesiącach życia rodzice obserwują tzw. sapkę nosową. To obrzęk nosa, który może być pierwszym sygnałem, że dziecko będzie alergikiem. Czasem taka sapka nosowa jest już alergicznym nieżytem nosa związanym z alergenami pokarmowymi. Na podstawie zebranego wywiadu, czyli rozmowy z rodzicami, opisywanych przez nich objawów, a także badania fizykalnego, testów z surowicy krwi, lekarz nabiera podejrzenia, że dziecko może być uczulone na np. białka mleka krowiego. Następnie podejmowana jest próba wyeliminowania z jadłospisu szkodliwego białka. Jeżeli ta próba, trwająca ok. 3 tygodnie przynosi rezultaty to znaczy objawy chorobowe (nosowe) znikają lub ulegają wygaszeniu, a ponowne wprowadzenie do jadłospisu białek mleka krowiego powoduje powrót dolegliwości, wtedy nabieramy pewności, że dziecko ma alergię białka mleka krowiego. Podstawą do rozpoznania alergii na białka mleka krowiego jest próba eliminacji i prowokacji.

Reasumując stuprocentowy dowód uzyskujemy wtedy, gdy istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożytym białkiem mleka krowiego, a występującymi objawami nosowymi. Podstawą do wprowadzenia diety eliminacyjnej przy objawach nosowych nie może być test z surowicy lub skórny nie potwierdzony próbą eliminacji i prowokacji. Alergiczny nieżyt nosa u małych dzieci najczęściej współistnieje z innymi chorobami alergicznymi np. astmą lub /i atopowym zapaleniem skóry.

Czy kobieta w ciąży może przeciwdziałać pojawieniu się alergii u swojego dziecka?

Specjalna dieta kobiety w ciąży nie przynosi efektów, z jednym zastrzeżeniem. Wszyscy zalecają, aby kobiety z predyspozycją do alergii nie jadły orzeszków ziemnych. Ale już branie leków przez ciężarną, które miałyby zmniejszyć w przyszłości występowanie alergicznego nieżytu nosa lub astmy u dziecka okazały się nieskuteczne, podobnie jak wszelkiego rodzaju diety prewencyjne po urodzeniu i w czasie karmienia piersią. U dzieci alergicznych często obserwujemy zjawisko marszu alergicznego. Zwykle zaczyna się od AZS (atopowego zapalenia skóry), związanego z alergią na pokarmy, a w wieku 3 do 6 lat pojawia się ANN (alergiczny nieżyt nosa), a czasem i astma oskrzelowa.