Kontrolowanie szyjki macicy w ciąży pozwala wykryć m.in. ryzyko wystąpienia poronienia a na dalszym etapie ciąży – przedwczesnego porodu.
Szyjka macicy to „łącznik” między macicą a pochwą. Przez szyjkę macicy co miesiąc wypływa krew menstruacyjna, przez szyjkę plemniki trafiają do macicy. Po zapłodnieniu szyjka macicy chroni płód przed wydaleniem. Szyjka macicy ma kształt rurki o długości od 3 do 5 cm. To, jak wygląda, zależy od dnia cyklu. Może być twarda lub miękka, zamknięta lub rozpulchniona. Pozostaje szczelnie zamknięta wtedy, gdy kobieta jest w ciąży.
Gdy dochodzi do zapłodnienia, szyjka macicy zasklepia się tzw. czopem śluzowym. Zamknięcie ma na celu utrzymanie ciąży i ochronę płodu przed czynnikami zewnętrznymi. Przez cały okres ciąży szyjka macicy powinna być twarda, zamknięta i długa. W prawidłowej ciąży zmiany pojawiają się dopiero pod koniec trzeciego trymestru.
Kiedy szyjka macicy jest niewydolna? Niewydolność szyjki macicy w ciąży to wszelkie nieprawidłowości w jej strukturze czy formie i zaobserwowanie jakichkolwiek zmian na długo przed porodem np. w drugim trymestrze.
Każda zmiana w wyglądzie szyjki macicy może oznaczać zagrożenie dla ciąży. Jeśli zmiana zostanie wykryta w porę, jest szansa na donoszenie ciąży – lekarze mają możliwość zastosowania właściwego leczenia.
Niewydolna szyjka macicy najczęściej oznacza skróconą szyjkę (na długo przed terminem). Na skrócenie szyjki mogą mieć wpływ:
- wielkość dziecka;
- uraz szyjki macicy;
- przebyte łyżeczkowanie macicy;
- wady wrodzone szyjki macicy;
- zmiany hormonalne itp.
Skracaniu się szyjki macicy mogą towarzyszyć np. silniejsze skurcze, plamienia, bóle kręgosłupa, ale często następuje to bez towarzyszących innych objawów.
Obserwacji szyjki powinien dokonywać lekarz ginekolog prowadzący ciążę, przy każdej wizycie kontrolnej. Stan szyjki macicy można dokładniej określić badaniem USG.
Kiedy szyjka macicy w ciąży się zmienia w sposób prawidłowy? Fizjologiczne zmiany następują pod koniec trzeciego trymestru. W ostatnich tygodniach ciąży szyjka ma prawo się skrócić i spulchnić. Na ostatnim etapie pojawia się rozwarcie i wypadnięcie czopu śluzowego. To znak, że poród jest bardzo blisko albo nawet już się rozpoczął.