Pierwsze uśmiechy i słowa poprzedzone stresem

Pierwszy rok życia dziecka jest trudny nie tylko dla jego rodziców, ale i dla niego samego. W tym czasie mały człowiek bardzo się zmienia, co może powodować u niego duży stres. W ciągu dwunastu miesięcy życia wyróżnia się siedem okresów – to skoki rozwojowe. Każdy z nich oznacza nowe umiejętności. Jednak zanim to nastąpi, malec może stać się bardziej marudny i płaczliwy.

 - Skok rozwojowy to czas, kiedy w układzie nerwowym dzieci zachodzą duże zmiany. Dziecko nabywa nowych umiejętności, intensywniej zaczyna odczuwać wszystkie bodźce, co może powodować u niego stres, a to najczęściej przekłada się na zmianę zachowania czyli np. wzmożony płacz, kłopoty ze snem, z jedzeniem, niepokój i rozdrażnienie. W tym czasie należy mu zapewnić dużo uwagi i czułości i uzbroić się w cierpliwość bowiem taki okres może trwać nawet parę tygodni - mówi dr. n. med. Katarzyna Walicka–Serzysko, specjalista chorób dzieci, pulmonolog z Przychodni Specjalistycznej Prosen.

Każde dziecko rozwija się we własnym tempie, nie należy więc oczekiwać, że będzie potrafiło wszystko, co jest przypisane do danego okresu jego życia.

Jakie rozpoznajemy skoki rozwojowe? Pierwszy następuje, gdy noworodek staje się niemowlęciem, czyli w momencie gdy ma 5 tygodni, następny pomiędzy 7. a 9. tygodniem, kolejny między 11. a 12., między 14. a 19. tygodniem jest czwarty skok, piąty pojawia się, gdy dziecko jest między 22. a 26. tygodniem, szósty przypada na 33-36 tydzień, a ostatni, siódmy, następuje między 41. a 48. tygodniem.

Okres wrażeń (5. tydzień)

Niemowlak staje się bardziej uważny, pomału zaczyna się interesować tym, co go otacza. Zaczyna słyszeć, widzieć, czuć smak i zapach zupełnie inaczej niż dotąd. Jest bardziej świadome dotyku. Lepiej też zaczyna funkcjonować jego układ pokarmowy, rzadziej mu się ulewa. Bywa, że nowe doznania mogą wywołać w nim strach i będzie reagować płaczem, będzie niespokojne. Na tym etapie często pojawiają się pierwsze łzy i uśmiechy. W tym okresie, maluch potrzebuje ciepła i przytulania mamy lub taty.

Okres wzorów i różnic (pomiędzy 7. a 9. tygodniem)

- Maluszek dostrzega różnice między dźwiękami, smakami. Chętnie bawi się swoimi dłońmi, potrafi ssać palce, chwyta grzechotki. Jego ruchy nie są jeszcze skoordynowane, ale w tym okresie dziecko potrafi podnieść główkę, machać rączkami i nóżkami, wydawać dźwięki. Uważniej też przygląda się twarzom, ogląda przedmioty i ich dotyka - mówi dr Katarzyna Walicka – Serzysko.

Okres niuansów (11. - 12. tydzień)

W tym czasie dziecko może gorzej spać, mieć mniejszy apetyt, marudzić, ponieważ staje się bardziej świadome otaczającego go świata i nadmiar bodźców może u niego powodować lęk. Dostrzega też różnice w barwie głosu rodziców, potrafi skoordynować ruchy oczu i głowy, śledząc ruch oraz wyciągnąć ręce gdy chwyta dany przedmiot. Poznaje świat wkładając wszystko do buzi. Zaczyna świadomie wydawać z siebie różne dźwięki, zmieniając natężenie głosu.

Okres wydarzeń (14. – 19. tydzień)

Czwarty skok może potrwać kilka tygodni. W tym czasie rodzice obserwują, że pociecha nauczyła się łapać zabawki, bawić się nimi potrząsając je, odpychać butelkę lub chętnie wyciągać po nią rączki. - Gdy widzi mamę lub tatę, wyciąga ręce, by je wzięli. Niektóre dzieci reagują na własne imię i rozumieją niektóre słowa, które się do nich wypowiada. Ponadto niemowlę potrafi przekręcić się z pleców na brzuch i odwrotnie, podpierać się na rękach, wystawiać język, wypowiadać spółgłoski - mówi lekarka.

Okres lęku separacyjnego (22. – 26. tydzień)

Dziecko zaczyna odczuwać bardzo silną więź z rodzicami i zaczyna protestować, gdy traci ich z pola widzenia. Może wówczas reagować płaczem, źle spać, mniej jeść, stać się nieśmiały wobec innych osób. Okres ten może trwać około miesiąca. Oprócz tego, malec umie nowe rzeczy: ma świadomość np., że klocki mogą leżeć jeden na drugim, potrafi uderzać przedmiotami o siebie, chować zabawki do pudełka i je wyciągać. Dziecko w tym wieku jest już sprawniejsze ruchowo - powoli zaczyna raczkować, samo siedzieć. Umie też pomachać rączką. Umiejętności u dziecka często pojawiają się zwykle po trudnych tygodniach skoku rozwojowego i są sprzężone z rozwojem fizycznym - dziecku, które siedzi, łatwiej jest próbować ułożyć jedną rzecz na drugiej.

Okres kategorii (33. – 37. tydzień)

W przedostatnim skoku rozwojowym u dziecka rozwija się inteligencja. Powoli zaczyna rozumować jak dorośli. Umie rozpoznawać kształty, przytulać się np. do zabawek, rozkładać zabawki, by sprawdzić co jest w środku. Około ósmego miesiąca życia, dziecko samo może wykazywać inicjatywę do zabawy. Dziecko bardzo lubi odbicie swojej twarzy w lustrze i zaczyna robić śmieszne miny. Bywa zazdrosne, gdy rodzice przytulają np. rodzeństwo.

Okres sekwencji (41. – 48. tydzień)

- Dziecko, które jeszcze parę tygodni temu rozkładało przedmioty na części pierwsze, teraz będzie je składać. Będzie też rozumiało, co wydarzy się w ciągu dnia, że np. po wieczornym posiłku, będzie kąpiel i czytanie książeczek - mówi dr Katarzyna Walicka – Serzysko. W tym okresie malec potrafi za pomocą słowa protestować, używając słowa „nie”. Domaga się, by dorosły nazywał przedmioty, które on wskazuje, umie odtworzyć odgłosy zwierząt, bawi się klockami, które należy dopasować do odpowiednich otworów, chętnie rysuje, rzuca piłką i zaczyna naukę chodzenia. Z łóżka schodzi tyłem. Potrafi również poszukać schowanego przez mamę misia i cieszy się, gdy mu się uda. Chętnie też częstuje swoim jedzeniem bliskich.