Częste przytulanie wspomaga rozwój

Dziecko, które urodziło się przed ukończeniem 37. tygodnia nazywane jest noworodkiem przedwcześnie urodzonym. O takiego maluszka trzeba się szczególnie troszczyć. Najważniejsze to zapewnić mu spokój, ciepło, często karmić, no i okazywać mu jak najwięcej czułości.

Kiedy wcześniak może być wypisany ze szpitala do domu? Noworodki urodzone przedwcześnie wypisywane są do domu dopiero, gdy są zdrowe, ważą co najmniej 2 kilogramy i potrafią jeść z piersi lub z butelki. W zależności od tego w jakim terminie malec się urodził i z jakimi zaburzeniami, inaczej wygląda opieka nad nim po wyjściu ze szpitala. Jedne wymagają częstych kontroli u lekarza, inne rzadszych.

Każda mama wcześniaka, zanim zostanie wypisana ze szpitala, powinna uzyskać informację na temat dalszej opieki nad dzieckiem, powinna wiedzieć, gdzie są poradnie specjalistyczne i gdzie przyjmują lekarze, do których będzie chodzić z maluszkiem.

Rozwój wcześniaka

Rozwój wcześniaka ocenia się według tzw. wieku korygowanego. — Oznacza to, że wiek dziecka liczymy od dnia, w którym dopiero miało się urodzić. Od wieku kalendarzowego odejmujemy tyle tygodni ile brakowało ich w momencie narodzin do pełnych 40 tygodni trwania ciąży. Czyli wiek skorygowany = wiek metrykalny + brakujące tygodnie do terminu porodu. Na przykład dziecko urodzone w 28. tygodniu ciąży po przeżyciu 16 tygodni ma według wieku skorygowanego dopiero 4 tygodnie (40 tygodni + 4), chociaż poza łonem matki przebywa już 16 tygodni — tłumaczy Edyta Baj-Chojecka, ginekolog z Centrum Medycznego Puławska.

Rozwój fizyczny i umysłowy wcześniaków zależy w dużej mierze od tego z jaką masą urodzeniową przyszły na świat i jakie powikłania temu towarzyszyły. — Nie zawsze udaje się doprowadzić je do pełni zdrowia. Także śmiertelność w tej grupie jest większa w porównaniu z dziećmi urodzonymi o czasie — mówi lekarka.

Nie można jednak porównywać wcześniaka ze zdrowymi dziećmi. Dla wcześniaków opracowano normy określające ich rozwój. Siatki centylowe zostały opracowane w Instytucie Matki i Dziecka. Są one dość szczegółowe. Uwzględniono w nich różnice w tempie wzrastania, uzależnione od stopnia wcześniactwa.

W ostatnich latach dokonał się olbrzymi postęp w zakresie intensywnej terapii noworodka. — Walczymy z podniesieniem jakości przeżycia szczególnie tych najbardziej niedojrzałych organizmów, a więc zmniejszenie powikłań takich jak dysplazja oskrzelowo- płucna, krwawienia śródczaszkowe czy retinopatia. Niestety nadal, mimo ogromnego postępu medycyny, szanse przeżycia noworodka o wadze mniejszej niż 500 gram są bardzo niewielkie — dodaje lek. Edyta Baj-Chojecka. Bywa jednak, że wcześniak dogania swoich rówieśników i rośnie zdrowo. Wszystko zależy od stanu noworodka po urodzeniu, powikłań oraz rehabilitacji.

Z badań wynika, że wcześniaki często tulone i głaskane rozwijają się lepiej niż mniej przytulane dzieci, które również urodziły się przed terminem. Zauważono też, że jeżeli dziecko słyszy głos matki, następuje zmiana jego rytmu serca.

Pielęgnacja wcześniaka w domu

Wcześniaki nie potrafią utrzymać stałej temperatury ciała, ponieważ mają zbyt mało tkanki tłuszczowej i zbyt słabe mięśnie. Dlatego w domu, w którym jest wcześniak, powinno być cieplej niż zwykle, przynajmniej przez pierwsze tygodnie.

Oczywiście trzeba też pamiętać, że zbyt ciepło ubrane dziecko łatwo można przegrzać. By do tego nie dopuścić, co jakiś czas trzeba sprawdzić kark. Jeśli jest spocony, to znaczy, że dziecku jest za gorąco. W ten sam sposób należy sprawdzić czy maluchowi nie jest za zimno. O wyższej temperaturze trzeba pamiętać, gdy kąpiemy malca. — Kąpać powinno się co dwa, trzy dni, do mycia stosuje się płyny hipoalergiczne — dodaje lekarka.

Jak kąpać wcześniaka? Gdy dziecko nie lubi się pluskać, można położyć je na materacyku zamiast wkładać do wanny i zacząć od przemywania buzi, rączek, nóg. Zaraz po kąpieli należy ciałko delikatnie osuszyć miękkim ręcznikiem, nie pocierając skóry, i posmarować oliwką. — Skóra wcześniaków jest bardzo delikatna, z widocznymi naczyniami krwionośnymi, pokryta meszkiem, zawsze występuje niedobór tkanki podskórnej, dlatego nie wolno traktować jej szorstkimi ręcznikami czy myjkami — dodaje Baj-Chojecka.

Karmienie wcześniaka

Wcześniaka trzeba często karmić. Nawet co dwie godziny, jeśli tego zażąda. Mamy powinny być cierpliwe i nie popędzać dzidziusia, bo karmienie zazwyczaj długo trwa. Maluszek szybko się męczy, przysypia, budzi się na jedzenie. Najlepszym pokarmem jest mleko matki. — Jeśli malec nie potrafi ssać piersi, podawajmy mu odciągnięty pokarm butelką — radzi nasz ekspert.

Trzeba pamiętać o sterylizowaniu butelek - i to przez pierwsze kilka miesięcy. Wcześniaki, które nie są karmione naturalnie do czasu osiągnięcia masy 3,5 kg powinny być karmione mieszankami modyfikowanymi przeznaczonymi dla dzieci o małej masie urodzeniowej, a następnie standardowymi mieszankami mlecznymi modyfikowanymi.

Wielu rodziców nie wie kiedy wprowadzać stałe pokarmy. Bez konsultacji z lekarzem nie wolno tego robić. Zwykle wcześniakom rozszerza się menu, gdy ważą około 7 kilogramów. Taką wagę osiąga około szóstego, siódmego miesiąca. Wtedy można zacząć od karmienia zupkami jarzynowymi, dołącza się soczki, żółtko i mięso.

Dlaczego rodzą się za wcześnie

— Przyczyn porodu przedwczesnego jest bardzo wiele, to jeden z najważniejszych problemów, z którymi się codziennie spotykamy — mówi ginekolog. Najogólniej przyczyny wcześniactwa można podzielić na te, które są zależne od nas oraz te, które są niezależne od stylu życia ciężarnej.

Jedną z niezależnych przyczyn są wrodzone lub nabyte wady i zaburzenia anatomiczne macicy, choroby przebyte przez ciężarną. Do głównych czynników, na które mamy wpływ, a które przyczyniają się do przedwczesnych porodów jest uciążliwość pracy, stres, nadmierny wysiłek fizyczny, wiek poniżej 17 lub powyżej 35. roku życia, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, znaczna nadwaga ciężarnej, nieodpowiednie odżywianie czy nawet nienależyta higiena osobista. Jak dbać o siebie, by przedwcześnie nie urodzić? — Niestety mamy na to znikomy wpływ. Wiele czynników genetycznych, środowiskowych oraz patofizjologicznych może mieć wpływ na wystąpienie porodu przedwczesnego, dlatego trudno temu zapobiec. Najważniejsze jest i dla nas lekarzy i dla pacjentek wczesne przewidywanie, umożliwiające zapobieganiu rozwojowi pełnoobjawowego porodu przedwczesnego — tłumaczy lek. Edyta Baj-Chojecka.

Do lekarza trzeba się koniecznie zgłosić, gdy przedwcześnie urodzony maluszek:

- nie reaguje na głośne odgłosy
- bardzo męczy się podczas ssania
- jest senny
- ciągle płacze
- jest nerwowy, niespokojny
- źle sypia
- nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
- nie wodzi wzrokiem za zabawkami
- ma dłonie cały czas zaciśnięte w pięści
- jest wiotki, nie próbuje trzymać główki
- nie chce jeść, nie przybiera na wadze
- ma biegunki