Dziecku mówimy prawdę, ale rozważnie

O tym, jak pomóc dziecku pogodzić się ze śmiercią bliskiej osoby, przejść przez żałobę, rozmawiamy z Aleksandrą Wilkin-Day, psychologiem

Jak się powinien dorosły zachowywać, co mówić, gdy umrze w rodzinie ktoś bliski?

Przede wszystkim powinniśmy być przy dziecku, gotowi do rozmowy i do odpowiadania na pytania. Dziecko, zadając je, samo wytyczy kierunek rozmowy i okaże dorosłym czego oczekuje. Ważne, by czuło, że może, ale nie musi, pytać i rozmawiać. Rodzic może też opowiedzieć o tym, co dzieje się po śmierci. Warto żeby dziecko znalazło jakieś pocieszenie np. "mama na nas patrzy, nic ją już nie boli").

Ale z tego typu rozmowami należy uważać, bo z jednej strony mogą uspokoić i dać nadzieję, ale z drugiej strony np. obietnica niedługiego spotkania ze zmarłą osobą może powodować, że dziecko samo będzie chciało umrzeć, by szybciej do niej dołączyć; mówienie, że Bóg zabrał kogoś do siebie budzi lęk i złość na tego Boga. To bardzo delikatna materia.

Co może czuć dziecko, które traci kogoś bliskiego?

Strata bliskiej osoby ogromnie zaburza dziecku poczucie bezpieczeństwa. Odbudowanie go jest podstawowym zadaniem dorosłych. Przez pewien czas dziecko może bardziej potrzebować kontaktu z bliskimi osobami, pozwólmy więc mu na to.

Tym, co pomaga odzyskać poczucie bezpieczeństwa i uspokoić się, są najprostsze rzeczy: cierpliwość, ciepło, kontakt fizyczny, np. przytulanie (dziecko może potrzebować go więcej, ale może też go unikać i należy to uszanować), powrót do porządku, rutyny, dotrzymywanie umów (np. odbieranie o umówionej porze z przedszkola czy szkoły pokazuje, że są w życiu rzeczy przewidywalne, że dorosłym można wierzyć, że wracają), akceptacja dla różnych zachowań i emocji przejawianych przez dziecko. Ulubione bajki czy przytulanki, również mogą pomóc w uspokojeniu się.

Odbudowanie poczucia bezpieczeństwa jest procesem, który wymaga czasu. Gdy go trochę minie, dziecko będzie spokojniej reagowało na rozstanie, wiedząc że jest ono krótkotrwałe. Jeśli lęk przed rozstaniem utrzymuje się przez długi czas lub nasila się, warto skorzystać z pomocy psychologa.