Ciąża ektopowa zagraża życiu kobiety

Ciążę ektopową zwaną także pozamaciczną stwierdza się wówczas, gdy zapłodnione jajo rozwija się poza jamą macicy. Może ją rozpoznać tylko lekarz ginekolog. Im szybciej, tym lepiej, bowiem stanowi ona poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia kobiety.

Ciąża pozamaciczna najczęściej dotyczy kobiet w wieku 26-30 lat. W zależności od miejsca, w którym zagnieździło się jajo może to być:

- ciąża szyjkowa - jajo rozwija się poniżej ujścia wewnętrznego macicy;
- ciąża brzuszna (otrzewnowa) - zapłodnione jajo rozwija się w jamie otrzewnowej lub na innym narządzie wewnętrznym;
- ciąża jajnikowa - jajo usadawia się i rozwija w jajniku;
- ciąża jajowodowa - jajo rozwija się w jajowodzie.

- Najczęściej, bo aż w 97 proc. przypadków jajo zagnieżdża się i rozwija w jajowodzie - mówi dr n. med. Ewa Surynt, specjalistka ginekologii z Centrum Medycznego ENEL-MED.

Ciąża pozamaciczna: przyczyny

Przyczyny występowania ciąży ektopowej nie są znane, znane są natomiast czynniki ryzyka sprzyjające jej tworzeniu. Do najczęściej wymienianych należą:

- przebyte zapalenia miednicy mniejszej,
- operacje ginekologiczne, w tym jajowodów,
- leczenie niepłodności przy użyciu technik wspomaganego rozrodu,
- stosowanie niektórych metod antykoncepcyjnych, np. wkładki wewnątrzmacicznej,
- przebyta w przeszłości ciąża pozamaciczna,
- endometrioza,
- wrodzone wady narządów rodnych.
 

- W grupie ryzyka są także kobiety palące, bowiem nikotyna zawarta w papierosach uszkadza mechanizm rzęskowy jajowodów i uniemożliwia prawidłowe zagnieżdżenie się jaja – mówi lekarz.

Ciąża pozamaciczna: objawy

Objawy ciąży pozamacicznej mogą być takie same jak pierwsze objawy ciąży prawidłowej czyli przede wszystkim: zatrzymanie okresu, dodatni test ciążowy, ból w podbrzuszu (w przypadku ciąży ektopowej występuje po jednej stronie), nudności, wymioty, krwawienie z dróg rodnych, zasłabnięcie.

Może też pojawić się wstrząs hypowolemiczny. - Wstrząs hipowolemiczny inaczej krwotoczny to nagły stan zagrożenia życia pacjentki, do którego dochodzi np. z powodu pękniętej ciąży pozamacicznej – tłumaczy ginekolog.

Ciążę pozamaciczną jest w stanie rozpoznać tylko lekarz ginekolog. - W czasie badania USG, zwykle około 6. tygodnia ciąży, nie widać pęcherzyka ciążowego, który jest widoczny w przypadku prawidłowo rozwijającej się ciąży. By postawić diagnozę, zleca się jeszcze oznaczenie stężenia gonadotropiny kosmówkowej hCG, a w szczególności podjednostki beta-hCG. Przy stężeniu hCG powyżej 1000 mIU/ml i wykonaniu USG, w którym nie widać pęcherzyka ciążowego, podejrzewa się ciążę ektopową. Zwykle zdjęcia USG pokazują zmianę poza jamą macicy, która odpowiada ciąży pozamacicznej - tłumaczy dr Ewa Surynt.

Ciąża pozamaciczna: leczenie

Ciąża ektopowa jest ciążą patologiczną i wymaga usunięcia, ponieważ jej dalszy rozwój może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu kobiety. - Na świecie znane są pojedyncze przypadki nierozpoznanych ciąż szyjkowych lub brzusznych zakończonych urodzeniem żywego dziecka. - Jednak lekarze nie utrzymują takich ciąż, ponieważ jest to niebezpieczne dla kobiety - mówi dr Ewa Surynt.

Następstwem nierozpoznanej w odpowiednim czasie ciąży jest pęknięcie ciąży, krwawienie do jamy otrzewnowej, a w następstwie nawet zgon. - W przypadku pęknięcia zmiany, konieczna jest natychmiastowa operacja połączona z usunięciem jajowodu. Pęknięta ciąża pozamaciczna jest nadal jedną z wiodących, choć coraz rzadziej występujących przyczyn śmierci kobiet w pierwszym trymestrze ciąży - mówi ginekolog.

U pań, u których ciąża pozamaciczna nie pękła, dobrze się czują, mają obniżające się wartości hCG, stosuje się tzw. postępowanie wyczekujące polegające na obserwacji stanu ogólnego pacjentki i monitorowaniu hCG. - Zdarza się, że taka ciąża ulegnie samoistnej regresji i nie będzie konieczna interwencja farmakologiczna czy chirurgiczna - mówi dr Surynt.

W przypadku szybko rozpoznanej, niepękniętej ciąży ektopowej możliwym postępowaniem jest leczenie farmakologiczne, które pozwala zachować płodność. - Zalecane jest u pacjentek, u których leczenie operacyjne jest przeciwwskazane lub trudne do wykonania, np. ciąża o nietypowej lokalizacji: szyjkowej lub śródściennej.

Pacjentkom podaje się metotreksat (MTX), który jest antagonistą kwasu foliowego i zaburza syntezę DNA. Panie zakwalifikowane do leczenia farmakologicznego muszą być w dobrym stanie ogólnym, zmiana odpowiadająca patologicznej ciąży nie może być większa niż 4 cm, stężenie hCG powinno wynosić poniżej 10 tys. mIU/ml, a u płodu powinno się stwierdzić brak czynności serca - tłumaczy lekarka. Lek podaje się dożylnie lub domięśniowo, doustnie lub bezpośrednio do pęcherzyka ciążowego. Czasem stosuje się jedną dawkę, a czasem cztery.

Ciąża ektopowa: leczenie chirurgiczne

Zdarza się, że ciąża ektopowa jest późno wykryta i sporych rozmiarów. Wówczas jedynym postępowaniem jest leczenie chirurgiczne - zachowawcze lub radykalne (laparoskopia lub laparotomia). - Oszczędzające/zachowawcze leczenie chirurgiczne polega na usunięciu jaja płodowego z pozostawieniem jajowodu. Radykalne zaś obejmuje usunięcie ciąży wraz ze zniszczonym jajowodem. Wybór sposobu leczenia zależy od lokalizacji ciąży oraz stopnia uszkodzenia jajowodu. Warto wiedzieć, że wszystkie metody nie zawsze kończą się powodzeniem, dlatego ważne są kontrole u ginekologa po przeprowadzonych postępowaniach medycznych - mówi lekarka.

Pocieszające jest, że odsetek zachodzenia w ciążę po zachowawczym lub laparoskopowym leczeniu ciąży pozamacicznej jest wyższy od wyników uzyskanych po leczeniu drogą laparotomii. - Wyniki badan uwzględniające postępowanie operacyjne i stan drugiego jajowodu wykazują, że leczenie zachowawcze lub drogą laparoskopii nie upośledzają płodności - dodaje.