Żeby stopy dziecka były zdrowe

Gdy malec zacznie stawiać pierwsze kroki, czyli zwykle około 13-15 miesiąca, warto udać się z nim do ortopedy, który skontroluje pozycję ustawienia kości piętowej.

Gdy sami zauważymy niepokojące objawy, np. nóżki są szpotawe (malec stoi prosto i ma złączone stopy, a między kolankami widać dużą szparę to mówi się, że nogi są szpotawe) lub gdy dziecko utyka czy też gdy widać, że bolą go nóżki, trzeba koniecznie udać się do ortopedy.

Krzywe nóżki

Krzywe nóżki zdarzają się u większości malców. Jednak, gdy są one zniekształcone, a między kolanami widać sporą szparę, najczęściej diagnozuje się szpotawość. Szpotawość często sama znika, gdy dziecko kończy dwa lata. — Lecz gdy dziecko ma nadwagę lub krzywicę, szanse, że wada sama zniknie są niewielkie — mówi dr Włodzimierz Ozonek, ortopeda z Centrum Medycznego Damiana. Szpotawość jest zauważalna już po urodzeniu, ale zaczyna dokuczać dziecku dopiero, gdy zaczyna stawiać pierwsze kroki. Utrudnia mu chodzenie, dziecko często upada. Wymaga kontroli ortopedycznej i wykluczenia krzywicy lub innej choroby chrząstki wzrostowej piszczeli.

Stopa końsko-szpotawa

U niektórych dzieci tuż po urodzeniu diagnozuje się stopę końsko-szpotawą. Jest to wada wrodzona. Kości są źle ustawione i stopy kierują się do siebie palcami oraz są tak odwrócone, że z podłożem styka się wyłącznie zewnętrzna krawędź podeszwy. Chorobą może być dotknięta jedna noga lub obydwie. Wadę da się wyleczyć, gdy leczenie zacznie się zaraz po urodzeniu. — Polega ono na założeniu gipsu na chorą nóżkę, który trzeba zmieniać nawet co kilka dni w zależności od postępów leczenia — dodaje lekarz.

Gdy nie widać efektów, czyli gdy stópka się nie prostuje, konieczna jest operacja. Po zabiegu zakłada się gips, a po jego zdjęciu trzeba z dzieckiem regularnie ćwiczyć. O wyleczeniu można mówić dopiero wtedy, gdy stopy zaczną prawidłowo rosnąć, a chodzenie nie będzie dla dziecka problemem.

Płaskostopie

Częstą wadą u dzieci jest płaskostopie. U maluszka mięśnie nie są dobrze rozwinięte i stopa dźwiga ciężar całego ciała, dlatego może się wydawać, że nie widzimy wklęśnięcia na podeszwie. Zwykle około czwartego roku życia widać łuk stopy, znika tłuszczowa poduszeczka i wtedy można zdiagnozować czy dziecko ma płaskostopie czy też nie. — Jeśli u czterolatka podejrzewa się stopę płaską, trzeba iść do ortopedy. Nie wolno na własną rękę kupować wkładek ortopedycznych, czy ćwiczyć samodzielnie, bo zamiast pomóc, można zaszkodzić — ostrzega dr Ozonek.

Kiedy pierwsze buty dla dziecka? 

Im mniejsze stópki, tym więcej swobody powinny mieć. Dzieciom, które jeszcze nie chodzą należy zakładać bawełniane skarpetki, nie za ciasne, by nie zniekształcały stóp. Również śpioszki i pajacyki powinny mieć dłuższą nogawkę, aby nie krępowały ruchów, a maluch nie podwijał paluszków. Bardzo ważne jest obuwie. Pierwszą parę kupujemy dopiero, gdy dziecko potrafi samodzielnie chodzić.

— Jeśli zbyt szybko będziemy wkładać buciki, możemy doprowadzić do deformacji stóp — mówi ortopeda. Jeśli jest ciepło, niemowlę może mieć gołe stópki i swobodnie nimi machać. W chłodniejsze dni przydadzą się grubsze skarpety. Buty dla dziecka powinny być nowe. Nie zaleca się zakładania obuwia już noszonego, np. przez starsze rodzeństwo, ponieważ każda stopa jest inna i używany but może ją zdeformować.

Buty dla dziecka: szeroki nosek i skórka

Na rynku jest wielu producentów dziecięcego obuwia. Czasem trudno się zdecydować, które buty wybrać. Nie zawsze też wiadomo czy wszystkie są odpowiednie dla małych dzieci. — Dobry but powinien być wykonany ze skóry lub tkaniny, dopasowany do kształtu stopy, z szorstką podeszwą, która zapobiega poślizgnięciom i zgina się w miejscu, gdzie zginają się paluszki — radzi dr Ozonek. Nosek buta powinien być tak szeroki, by malec mógł swobodnie ruszać paluszkami. Cholewka najlepiej niezbyt wysoka, by nie krępowała ruchów w stawie skokowym. Ważne jest, by but miał usztywnioną piętę i był w środku płaski, nie modelowany jak wkładka. Zapięcie powinno być solidne, najlepiej w formie szerokiego i długiego rzepu na wysokości śródstopia, co gwarantuje dobrą stabilizację stopy wewnątrz buta.

Zdrowe stopy dziecka: ćwiczenia

Dla zdrowia małych nóżek warto poćwiczyć. W sklepach są plastikowe maty z wypustkami przypominające jeża, warto ją zakupić, by dziecko mogło sobie po niej dreptać. — Wypustki drażnią stopę i wpływają na formowanie się sklepień stopy — mówi lekarz. Latem pozwólmy malcom pobiegać boso po trawie czy piasku. — Wówczas paluszki swobodnie się zginają, a mięśnie modelujące sklepienie stopy wzmacniają się — dodaje ortopeda. Również w domu można ćwiczyć małe stopy. Niech będą to ćwiczenia w formie zabawy, ale wykonywane codziennie dla wzmocnienia mięśni.

Jedną z takich zabaw może być podawanie zabawek nogą. Na podłodze układamy małe zabawki i sadzamy malca prosząc go, by paluszkami u nogi podał nam przedmiot. No i pamiętajmy: wcześnie wykryte wady postawy są o wiele łatwiejsze do wyleczenia. Często wystarczy, by dziecko przez jakiś czas nosiło zalecone przez ortopedę buty.