Jak z trzylatkiem wybudować dom

Z przestrzenią publiczną jest tak, jak z zabawkami i meblami wykonanymi z materiałów naturalnych o przyjemnej w dotyku fakturze: wszystko to wpływa na wrażliwość dziecka, wychowuje do estetyki.

To teoria. A zajęcia praktyczne?

Dzieci mają zaprojektować dom dla konkretnej zabawki. Jeśli to jest konik, to potrzebuje stajni, jeśli samochód, to garażu. Na podstawie swoich rysunków – projektów, dzieci budują makiety, czyli domki dla ulubionych zabawek, przy zachowaniu odpowiedniej skali wielkości.

Jakie materiały przygotować dzieciom do takiej zabawy?

Te, które dostępne są w domu: tekturę, pudełka, plastelinę, zapałki, które można wstawić do plasteliny i zrobić płotek, taśmę samoprzylepną, folię bąbelkową czy skrawki materiału. Można też korzystać z materiałów dostępnych w hipermarketach budowlanych, jak osłonki gumowe na rury OC czy izolacje piankowe do kładzenia pod panele.

Po co dzieci mają budować dom?

To uzmysławia im, że od nas samych zależy w jakim otoczeniu będziemy mieszkać. W przyszłości przecież będą decydować nie tylko o tym, jak będzie wyglądać ich dom, ale i jak będą wyglądać budynki użyteczności publicznej, ulice, place zabaw.

Czy naprawdę już dzieciom trzeba mówić o takich rzeczach?

W Polsce pokutuje przekonanie, że architektura jest czymś, czym zajmują się jedynie specjaliści. Tymczasem każdy jest użytkownikiem przestrzeni i w mniejszym lub większym stopniu decyduje o tym, jak ona wygląda. Jeżeli ktoś jest właścicielem kamienicy decyduje, choćby o kolorze jej fasady.
W Finlandii nawet fabryki są ładne, a przestrzeń wokół nich jest zadbana i czysta. Ale w Finlandii architektura jest częścią programu edukacyjnego w szkole, działa fińska „Arkki” – szkoła architektury dla dzieci i młodzieży. Podobne programy ma Norwegia i Wielka Brytania. W Polsce też nie musimy być biernymi odbiorcami tego, co zafundują nam nasi architekci, czy urzędnicy miejscy.

###

Podczas festiwalu, na Placu Wolnica w Krakowie powstał nietypowy jak na XXI wiek plac zabaw. Bez huśtawek i zjeżdżalni dzieci dobrze się bawią?

Obecnie każdy przyrząd na placu zabaw ma konkretną, jedną funkcję. W ten sposób w dzieciach kształtuje się postawę biernego odbiorcy. Tymczasem dzieci zawsze bawiły się tym, co znalazły i patyk np. pełnił wieloraką rolę.
Budując nasz plac zabaw, sięgnęliśmy do korzeni. Plac formą nawiązuje do pola z łanami zbóż, stąd mamy patyki obrazujące jakby kłosy. Kolorowe kijki przypominają snopki. Są dwa rodzaje piasku i zwykła ziemia, oraz kora, by stworzyć ścieżkę „bosych stóp”. Inaczej odczuwamy pod stopami piasek rzeczny, gruboziarnisty niż zwykły drobny żółty, delikatny. Dzieci z kolorowych patyków mogą robić tipi, materiały służą jako ścianka namiotu, albo plansze do gry, można na tym usiąść. Są też figurki myszy polnych, które można wykorzystać jako pionki do gry, bo są dwukolorowe. Maluchy moczą je w błocie, ale myszkom można zawiązać sznureczki na szyję i bawić się inaczej. Dzieci kombinują, wykazują inwencję twórczą i plac zaczął żyć własnym życiem, bo dzieciaki mają na zabawę pomysły, o których my projektanci nawet nie pomyśleliśmy.

Podobne zasady obowiązują zabawki i meble prezentowane w pawilonie Etnodizajnu?

Niektórzy rodzicie już doceniają zabawki i meble ekologiczne. Mnie się podoba pomysł taczkołyski i krzesła dla dziecka, wykorzystujący mobilne mechanizmy, typowe dla dawnych zabawek ludowych. Taczkołyska – jest kołyską dla dzieci do szóstego miesiąca życia, a zarazem taczkami, którymi można przewieźć usypiane dziecko w dowolne w domu miejsce i mieć je na oku. Krzesełko zrównuje przy stole poziom dziecka z poziomem dorosłych, a gdy trzeba odebrać telefon lub otworzyć drzwi można przewieźć je ze sobą. Obydwa projekty wykonał Bartosz Mucha. Natomiast Katarzyna Herman-Janiec odwołuje się do technologii plecienia wikliny. Stworzyła Pleciugę – skrzynię, w której można przechowywać różne rzeczy, wywodzącą się od tradycyjnej skrzyni z wianem. Wiklinę zastąpił papier z kolorowych czasopism. Z tego samego tworzywa wykonane są kolorowe wiaderka-kubełki, które mogą służyć jako schowki na zabawki, ale i jako pufy, czy siedziska dla bawiących się na podłodze dzieci.

*Anna Komorowska, architektka krajobrazu pracowni k., absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej i Podyplomowego Studium Pedagogicznego AGH w Krakowie