Sygnał, że coś jest nie tak

Zanim zaczniemy upominać dziecko, żeby nie obgryzało paznokci ustalmy, co je stresuje. Dzieci zaczynają obgryzać paznokcie zwykle około piątego roku życia. Zdarza się to jednak nawet dwulatkom.

Jakie są przyczyny obgryzania paznokci przez dzieci? Maluchy nie potrafią radzić sobie w stresowych sytuacjach, nie umieją nazwać swoich emocji, powiedzieć co czują, czego się obawiają. Szukają więc sposobu na to, by zlikwidować napięcie, które czują, gdy rodzic na nie krzyknie, gdy wiedzą, że coś przeskrobały i mama lub tata będą niezadowoleni, lub gdy na przykład każe się im spać, kiedy jeszcze nie chcą iść do łóżka.

Dzieci zakręcają wtedy włosy na palec albo machają nogą, gdy siedzą, wkładają palce do buzi lub obgryzają paznokcie, zgrzytają zębami czy drapią się. Przynosi im to chwilową ulgę a u rodziców wywołuje irytację lub niepokój.

Upomnieniami powiększasz stres

— Dziecko może zacząć obgryzać paznokcie w stresowych, nowych sytuacjach, np. gdy idzie do przedszkola, rozstaje się z rodzicami, zmienia mu się opiekunka, pojawia rodzeństwo, gdy rodzice pokrzykują na dziecko czy wreszcie kłócą się ze sobą — daje przykłady dr Grażyna Jędrzejczyk, pediatra z Centrum Medycznego Enel-Med.

Zamiast powstrzymywać dziecko przed odruchem wkładania palców do buzi, lepiej najpierw przyjrzeć się mu w jakich sytuacjach to robi i poszukać przyczyny. — Jeśli poznamy przyczyny, łatwiej będzie malcowi pomóc i rozwiązać jego problemy, pokonać lęki i uchronić przed nawykowym obgryzaniem paznokci — zauważa lekarka. Dziecku, które obgryza paznokcie z nerwów nie należy zwracać uwagi, kazać wyjmować palce z buzi ani wyśmiewać, karać, bić po rączkach czy smarować paznokci gorzkimi żelami. — To tylko pogłębi problem, bo dostarczy dodatkowego stresu dziecku, które i tak ma go zbyt wiele — mówi dr Jędrzejczyk.

Interweniować trzeba dopiero, gdy widzimy, że dziecko gryzie paznokcie do krwi, sprawiając sobie ból. Wtedy należy skonsultować problem z psychologiem dziecięcym lub pediatrą. W pozostałych przypadkach wystarczy pomagać dziecku radzić sobie ze stresem, np. włączać mu wyciszającą muzykę, dużo rozmawiać i uczyć dziecko, by w nerwowych sytuacjach pooddychało głęboko. W miarę możliwości należy też unikać trudnych dla dziecka sytuacji.

Jak zapobiegać obgryzaniu paznokci?

Kiedy dziecko wkłada rączkę do buzi, można delikatnie mu ją wyjąć bez żadnych komentarzy, uwag i pouczeń. — Prośby też nie rozwiążą problemu. Trzeba raczej starać się odwrócić uwagę dziecka. Zająć je rozmową czy zabawą — podpowiada lekarka. Pomocne jest rysowanie, wycinanie, naklejanie, lepienie z plasteliny. Warto też często chwalić dziecko, gdy uda mu się powstrzymać i przez jakiś czas nie obgryza paznokci. Poczuje się wtedy pewniej i będzie miało motywację, by tego nie robić.

Czasem jednak obgryzanie paznokci nie ma nic wspólnego ze stresem. — Bywa, że dziecko podpatrzy to niechlubne zajęcie u dorosłych lub rówieśników i potem naśladuje — mówi dr Jędrzejczyk. Warto więc pozbyć się samemu brzydkiego nawyku, zanim je przejmie dziecko. Oduczanie obgryzania paznokci wymaga wiele cierpliwości i daje wcale gwarancji na sukces. U niektórych może utrzymywać się przez całe życie.