W zastraszającym tempie przybywa nam małych grubasów

Do 21-go miejsca Polski w rankingu warunków i jakości życia dzieci spośród 29 najbogatszych krajów świata przyczyniła się słaba edukacja przedszkolna. W Polsce do przedszkoli uczęszcza ok. 76 proc. dzieci powyżej czwartego roku życia. To jeden z najsłabszych wyników wśród przebadanych krajów. We Francji, Holandii, Hiszpanii czy Belgii do przedszkoli uczęszczają niemal wszystkie czterolatki - wynika z raportu UNICEF, obejmującego lata 2009- 2010.

Eksperci miejsce Polski ostrożnie chwalą, choć w badaniu subiektywnego poczucia zadowolenia z życia, Polacy w wieku od 11 do 19 lat częściej niż rówieśnicy z innych krajów deklarowali, że nie są szczęśliwi. Mniej szczęśliwi w tym wieku czują się tylko Rumuni.

Co to są „warunki i jakość życia dzieci”?

UNICEF zebrał dane i wskaźniki dotyczące warunków mieszkaniowych, warunków materialnych, zdrowia i bezpieczeństwa, zachowań prozdrowotnych i zachowań ryzykownych, zanieczyszczenia środowiska i edukacji. Dla każdego z tych czynników, decydujących o jakości życia dzieci, został sporządzony osobny ranking.

Jak wypadła Polska

Najgorszy wynik – 26 pozycję – Polska zajęła w rankingu dotyczącym warunków mieszkaniowych. Jesteśmy jednym z ośmiu krajów, w których w przeciętnym domu znajduje się mniej pokoi, niż osób go zamieszkujących. W Belgii, Irlandii i Holandii na jedną osobę przypada – statystycznie – ponad 1,4 pokoju, w Polsce – 0,8. To, przekładając z języka statystyki na rzeczywistość oznacza, że w wielu polskich domach dziecko nie ma szans na własną sypialnię, w której np. może również spokojnie się uczyć czy bawić.

Jesteśmy też w trzeciej dziesiątce pod względem warunków materialnych, w jakich żyją dzieci (22. miejsce). Od Holandii, Finlandii czy Norwegii, liderów tego rankingu, dzieli nas przepaść – wyprzedzamy jednak takie kraje jak Włochy, Hiszpania czy Stany Zjednoczone. W badaniu warunków materialnych brano pod uwagę m.in. to, jaki odsetek dzieci nie ma dostępu do takich dóbr jak trzy posiłki dziennie, codzienna porcja warzyw i owoców, sprzęt do zabawy na powietrzu (rower, rolki etc.), książki odpowiednie do wieku (poza podręcznikami), dostęp do Internetu czy możliwość zapraszania do domu rówieśników. Badanych pozycji było 14. Co piąte dziecko w Polsce nie ma dostępu do co najmniej dwóch z nich.

Najlepszą pozycję Polska zajęła w obszarze edukacji. Ba, pod względem uczestnictwa w edukacji ponadpodstawowej (15-19 lat) zajęliśmy drugie miejsce, o włos wyprzedziła nas tylko Belgia. W Polsce zaledwie 4 proc. młodzieży w tym przedziale wiekowym nie uczy się, nie szkoli lub nie pracuje, co również plasuje nas w ścisłej czołówce (7 miejsce). Dla porównania, wskaźnik NEET dla Hiszpanii wynosi ponad 13 proc., a dla Włoch – 11 proc. Awansowaliśmy też do ścisłej czołówki pod względem osiągnięć edukacyjnych piętnastolatków (testy PISA, badające kompetencje w zakresie matematyki, czytania i nauk przyrodniczych) – zajmujemy w tej chwili 8 miejsce, wyprzedzając m.in. Norwegię, Wielką Brytanię czy Francję.

Pod względem zdrowia i bezpieczeństwa zajmujemy miejsce mniej więcej w środku stawki (18), ale zawdzięczamy tę pozycję praktycznie jednemu wskaźnikowi, czyli szczepieniom (7 miejsce, z wynikiem ok. 97 proc. dzieci zaszczepionych przeciw odrze, polio, błonicy, krztuścowi i tężcowi). Inne zdrowotne wskaźniki nie napawają już optymizmem. Mamy jeden z najwyższych w krajach rozwiniętych wskaźnik umieralności niemowląt (5,2 na 1000 żywych urodzeń), i zgonów dzieci młodzieży 1-19 lat (22 na 100 000). W obszarze zdrowia pojawił się zresztą najbardziej niepokojący – zdaniem ekspertów – sygnał: w ciągu dekady (porównanie obejmuje lata 2001-2010) podwoił się w Polsce odsetek dzieci (11-15 lat) z nadwagą. Pod względem tempa wzrostu liczby dzieci z nadwagą jesteśmy niestety liderem w raporcie.