Chodzi nam o przestrzeganie zasad państwa prawa

12 grudnia 2009 roku portal eBobas.pl zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o interwencję w sprawie wypłaty zapomóg z tytułu urodzenia dziecka, czyli tzw. becikowego. Od 1 listopada ubiegłego roku becikowe jest wypłacane tylko wtedy, gdy kobieta pozostawała pod opieką lekarską co najmniej od 10. tygodnia ciąży. Ponieważ dostaliśmy niesatysfakcjonującą odpowiedź, wysyłamy do Rzecznika Praw Obywatelskich wniosek drugi.

Odpowiedź, jaką uzyskaliśmy z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich – RPO-636763-III/09/AN - jest dla nas daleko niesatysfakcjonująca. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich posłużyło się w niej bowiem pisemnym zapewnieniem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, że zmiana przepisów o wypłacie becikowego jest zgodna z prawem. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jest jednak stroną w sprawie becikowego, a portal eBobas.pl oczekiwał wypowiedzi Rzecznika, a nie ministerstwa, które, co zrozumiałe, broni swego stanowiska.
W dodatku część argumentów, którymi posługują się urzędnicy resortu pracy na poparcie swojej tezy jest według nas po prostu nieprawdziwa:
 

1. „Należy także podkreślić, że ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, uchwalona przez Sejm RP 6 grudnia 2008 r., weszła w życie 1 stycznia 2009 roku., natomiast obowiązek potwierdzania opieki medycznej nad kobietą w ciąży, zgodnie z art. 18 tej ustawy, wszedł w życie 1 listopada 2009 r. Oznacza to więc dla tego przepisu wyjątkowo długie vacatio legis (10 miesięcy), pozwalające zainteresowanym osobom zapoznać się z nowym przepisem”

Pragniemy zauważyć, że na złożenie wniosku o becikowe rodzice dziecka mają 12 miesięcy od jego urodzenia. Po 1 listopada 2009 roku wnioski takie mogą więc jeszcze składać osoby, którym dziecko urodziło się przed wejściem w życie rzeczonej ustawy! Natomiast zgodnie z interpretacją Ministerstwa Pracy żaden wniosek bez dołączonego zaświadczenia o pozostawaniu pod opieką lekarską od 10. tygodnia ciąży złożony po 1 listopada 2009 nie może być rozpatrzony pozytywnie!

2. Urzędnicy resortu pracy twierdzą, że od grudnia 2008 przekazywali jednolitą interpretację przepisów ustawy. „Powyższe stanowisko (…) od szeregu miesięcy jest zamieszczone na stronie internetowej MPiPS i było wielokrotnie prezentowane przedstawicielom gmin zajmujących się przyznawaniem świadczeń rodzinnych, a także zainteresowanym mediom”.

Nie jest to prawda. W sprawie nowych zasad wypłaty becikowego panował aż do początku listopada totalny chaos. Wystarczy choćby pobieżna kwerenda tekstów prasowych – i to w najpoważniejszych gazetach – by stwierdzić, że przeciętny obywatel nie miał żadnych szans ustalić, jak będą działać nowe przepisy. Przywołajmy choćby fragment artykułu z „Gazety Prawnej” (11 kwietnia 2009 r.), skierowanej przecież do specjalistów, w tym urzędników samorządowych! „Tak więc, jak wyjaśnia resort pracy, kobieta, której 10. tydzień ciąży będzie przypadał po dniu 31 października 2009 r., będzie musiała przedstawić zaświadczenie lekarskie, natomiast kobieta, która po 31 października 2009 roku będzie w ciąży dłużej niż 10 tygodni, nie będzie miała takiego obowiązku. Nie będzie ona mogła bowiem dokumentować pozostawania pod określoną formą opieki medycznej od 10. tygodnia ciąży, skoro dopiero 1 listopada 2009 r. wejdą w życie przepisy określające te formy opieki medycznej, a przepisy ustawy wymagają pozostawania pod taką opieką od 10. tygodnia ciąży”.
 

Nie bez znaczenia jest fakt, że minister zdrowia Ewa Kopacz, która wydała rozporządzenie w sprawie zaświadczenia lekarskiego niezbędnego do wypłaty becikowego jeszcze na początku listopada 2009 roku mówiła w radiu RMF FM: „Moje rozporządzenie nie obejmuje kobiet, które już urodziły lub są w ciąży dłużej niż 10. tygodni”.