Chrońmy oczy przed powikłaniami

Łzawienie u dzieci, jeżeli nie jest połączone z płaczem, może być objawem zatkanego kanalika łzowego. Niepodjęcie działań mających na celu jego udrożnienie może prowadzić do wielu powikłań.

Niedrożność kanalika łzowego jest dolegliwością często pojawiającą się u dzieci, w szczególności niemowląt. Jest ona spowodowana zablokowaniem kanalika łzowego - cienkiego przewodu, odpowiadającego za odprowadzenie łez z powierzchni oczu. U zdrowej osoby łzy gromadzą się w woreczku łzowym, który położony jest w przyśrodkowym kącie oka, a następnie zostają odprowadzone do przedsionka nosa przez przewód nosowo-łzowy. Przewód ten normalnie powinien w pełni wykształcić się do końca życia płodowego. Jednak zdarza się, że u niektórych dzieci, po urodzeniu, nie jest on drożny. Niedrożność kanalików łzowych jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji dzieci na oddziałach okulistycznych, dotyczy aż 80% najmłodszych pacjentów.

Jakie są przyczyny i objawy niedrożności kanalika łzowego?

Przyczyną niedrożności, oprócz niewykształcenia się przewodu nosowo-łzowego w okresie życia płodowego, mogą być różnego rodzaju zaburzenia oczu, infekcje, zakażenia grzybicze lub pasożytnicze. Innymi czynnikami wywołującymi taką niedrożność mogą być również: stany zapalne, zbyt częste używanie kropli do oczu lub sprayów do nosa, urazy bocznych kości nosa, ciała obce, choroby zatok.
Jeżeli nastąpiło zablokowanie kanalika łzowego, łzy nie mogą swobodnie odpływać i pojawia się wówczas nadmierne łzawienie, a w kąciku oka gromadzi się śluzowo-ropna wydzielina. Schorzenie może nasilać się podczas infekcji, a nawet po spacerze, szczególnie gdy na zewnątrz jest zimno lub wietrznie. Obserwuje się także stan zapalny oraz infekcję woreczka łzowego, a także zaczerwienienie lub podrażnienie skóry pod oczami, szczególnie znajdującej się blisko nosa. Zauważalny jest także obrzęk, a pacjent odczuwać może swędzenie lub pieczenie oraz wrażenie obecności ciała obcego.

Jak leczyć niedrożność kanalika łzowego?

Jeżeli zauważymy podobne objawy u dziecka należy niezwłocznie udać się do lekarza specjalisty. Niestety w przypadku zatkania kanalika łzowego sam antybiotyk nie wystarczy. Zwalczy on infekcję i stan zapalny, ale nie zapobiegnie nawrotom schorzenia. Okulista u niemowląt może zalecić masaż okolic woreczka łzowego. Należy wówczas kilka razy dziennie uciskać palcem poniżej wewnętrznego kącika oka. Jednak nie zawsze jest to skuteczna metoda. Dlatego najczęściej taką przypadłość leczy się chirurgicznie. Najczęściej wykonywanie podobnych zabiegów zaleca się u dzieci, które skończyły 1. rok życia. Kliniki okulistyczne w Polsce wykonują różnego rodzaju zabiegi udrażniające kanaliki łzowe:
- Klasyczna dakrocystorhinostomia (DCR) – metoda ta opiera się na rekonstrukcji dróg łzowych. Wykonuje się nacięcie w kąciku przyśrodkowym oka długości ok. 15 mm, w ten sposób powstaje przetoka powyżej niedrożności. Kolejnym etapem jest wprowadzenie do kanalików łzowych rurek silikonowych, w celu utrzymania drożności uzyskanej wcześniej przetoki. Nacięte tkanki zostają zeszyte.
- Przezkanalikowa laserowa dakrocystorhinostomia (LDCR) – laserowe udrażnianie dróg łzowych: metoda ta polega na wprowadzeniu optycznego włókna laserowego przez kanalik do woreczka łzowego. Następnie uruchamia się laser diodowy celem uzyskania drożności kanalika. Uzyskaną w ten sposób przetokę podtrzymuje się poprzez wprowadzenie sondy Crawforda (rurki silikonowej).
- Endoskopowe udrożnienie dróg łzowych (EDCR) – jest to metoda polegająca na utworzeniu połączenia pomiędzy kanalikiem łzowym a nosem tuż nad miejscem zatkania kanalika, w sposób umożliwiający swobodny przepływ łez do przewodu nosowego. Pod kontrolą endoskopu dokonuje się otwarcia dróg łzowych od strony nosa. Do kanalika łzowego wprowadzana jest sonda (silikonowa rurka) lub włókno laserowe. Podczas zabiegu nie wykonuje się cięć zewnętrznych na skórze.
- Kanalikulotomia – zabieg polegający na czasowym zaintubowaniu sondą samostabilizującą kanaliki łzowe. Wykonuje się go jedynie w przypadku zwężenia kanalika i niekiedy wymaga dodatkowego zabiegu - LDCR. Intubację wykonuje się najczęściej na okres około 6 miesięcy.
- Udrożnianie kanalików łzowych poprzez balonikowanie – jest to zabieg polegający na poszerzaniu zwężonego, ale drożnego kanalika łzowego przy pomocy balonika.
 

O opinię na temat udrażniania kanalików łzowych u dzieci poprosiliśmy okulistę, lek. med. Elżbietę Romanek ze Szpitala MSWiA w Lublinie – Niedrożność kanalików łzowych zazwyczaj występuje u niemowląt i dzieci, wynika ona z zatkania drogi odprowadzającej łzy. W początkowej fazie objawia się to jako nadmierne łzawienie oka, nawet jeżeli dziecko nie płacze. Zbagatelizowanie tego objawy może doprowadzić do stanu zapalnego i ropnego spojówek, a nawet dróg łzowych. Naraża to pacjenta na niepotrzebne infekcje zarówno bakteryjne jak i grzybowe, które w skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do powikłań.