Na pierwsze dziecko tylko w biedniejszych rodzinach

Można już składać wnioski o wypłatę 500 złotych na dziecko. Na pomoc państwa mogą liczyć rodziny wychowujące minimum dwoje niepełnoletnich dzieci i takie, w których dziecko jest jedno, ale dochód rodziny nie przekracza 800 złotych na osobę, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego – 1,2 tys. zł.

Świadczenie wychowacze będzie wypłacane na dzieci przed 18. rokiem życia. Gdy w rodzinie jest dwoje dzieci ale starsze ukończy 18 lat – świadczenie wychowawcze będzie przysługiwało na młodsze dziecko tylko wtedy, gdy zostanie spełnione kryterium dochodowe.

Program 500+ nie ma górnego progu dochodowego – o zasiłek mogą wystąpić również rodziny zamożne.

Świadczenie wychowawcze nie będzie wliczane do dochodu przy staraniach o inne świadczenia: rodzinne, pomocy społecznej i funduszu alimentacyjnego.

Ważna informacja: nadal będzie można korzystać z ulgi podatkowej na dzieci.

Rodzina, która przebywa za granicą, dostanie świadczenie wychowawcze (500 zł na dziecko), jeśli nie pobiera w kraju pobytu podobnego świadczenia.

Do świadczenia wychowawczego będą mieli prawo rodzice dzieci, opiekunowie prawni bądź opiekunowie faktyczni dziecka. Będzie ono również wypłacane rodzinom zastępczym.

W przypadku rozwiedzionych rodziców, o ile rodzice równo dzielą się opieką, wysokość świadczenia zostanie podzielona proporcjonalnie do liczby dni, w których opiekują się dzieckiem. Jeśli dziecko przebywa na stałe z jednym rodzicem, to on może wystąpić o całość świadczenia.

A co z rodzinami, w których wychowują się dzieci z poprzednich związków? Jeśli rodzice mają co najmniej jedno wspólne dziecko, ale wychowują również dzieci z poprzednich związków, będą je mogli „doliczyć” – i wystąpić o świadczenie na ogólnych zasadach: 500 zł na pierwsze dziecko zostanie przyznane przy niskim dochodzie rodziny, a na pozostałe dzieci będzie przysługiwało bez względu na kryterium dochodowe.

Nie będzie żadnych przywilejów dla rodziców samotnie wychowujących dzieci. Jeśli samotna matka wychowuje jedno dziecko i zarabia więcej niż 1,6 tys. zł „na rękę”, nie dostanie świadczenia – bo nie spełnia kryterium dochodowego. Aby móc wystąpić o świadczenie przy spełnieniu kryterium dochodowego, trzeba wykazać, że na dziecko zostały ustalone alimenty (chyba że drugi z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone albo sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka).

Żeby dostać świadczenie wychowawcze, trzeba będzie złożyć wniosek w urzędzie gminy (miasta) albo ośrodku pomocy społecznej. Wniosek będzie można złożyć osobiście albo przez Internet. Na razie ta druga opcja będzie dostępna tylko dla posiadaczy profilu zaufanego lub bezpiecznego podpisu elektronicznego. Niewykluczone jednak, że z czasem pojawi się opcja składania takich wniosków w systemach bankowości internetowej.

Wniosek może złożyć matka, ojciec, opiekun faktyczny lub prawny dziecka. Pierwsze wnioski będzie można składać od momentu uruchomienia programu, czyli od 1 kwietnia. Urząd będzie miał trzy miesiące na wydanie decyzji i wypłatę świadczenia. Jeśli wniosek zostanie złożony do końca czerwca 2016 r., świadczenie zostanie wypłacone z wyrównaniem od kwietnia.

Wypłata świadczenia ma zostać wstrzymana, jeśli osoba uprawniona nie odbierze go przez trzy kolejne miesiące lub odmówi udzielenia informacji mających wpływ na prawo do tego świadczenia.

W ustawie zastrzeżono, że jeśli świadczenie wychowawcze będzie marnotrawione, organ właściwy (np. gmina) będzie je przekazywać w formie rzeczowej lub formie opłacania usług, np. żłobka czy zajęć pozalekcyjnych.

Na co będzie można wydać świadczenie wychowawcze? Na codzienne zakupy – np. żywności czy środków czystości, na potrzeby edukacyjne dziecka, ale też na opłacenie rachunków czy nawet spłatę raty kredytu. „Marnotrawienie” to wydawanie pieniędzy np. na alkohol czy papierosy, w sytuacji gdy potrzeby dziecka nie są zaspokojone. Ten punkt to jeden z kilku w tej ustawie, które budzą poważne wątpliwości (kto będzie weryfikował i oceniał, jak wydawane są pieniądze z programu, nie wiadomo).

O czym trzeba jeszcze pamiętać?

Konieczność dokumentowania dochodu dotyczy tylko rodzin, ubiegających się o świadczenie na pierwsze dziecko.

Wniosek powinien złożyć tylko jeden uprawniony rodzic lub opiekun.

Do programu będzie można dołączyć w dowolnym momencie. Okres rozliczeniowy będzie trwał od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego, ale pierwszy okres na jaki będzie przyznane prawo do świadczenia będzie dłuższy, gdyż rozpocznie się 1 kwietnia 2016 roku i trwać będzie do 30 września 2017 roku. Wnioski na okres następny będą przyjmowane od 1 sierpnia 2017 roku.

Pieniądze będą mogły być przelewane na konto, będzie je też można odebrać w gotówce w siedzibie gminy. Zgodnie z ustawą świadczenie ma być chronione przed egzekucją komorniczą.