Pierwsza pomoc w razie wypadku

Czasem nawet najbardziej troskliwi rodzice nie są w stanie zapobiec zdarzeniu zagrażającemu zdrowiu lub życiu dziecka. Najważniejsze to zachować spokój i działać.

Gdy dziecku przydarzy się groźny wypadek, nie należy panikować. Nasz niepokój udzieli się maluchowi, co pogorszy sytuację. Dziecko i tak jest wystraszone tym co się dzieje. Zanim zaczniemy udzielać pomocy, trzeba ustalić co się stało i sprawdzić czy dziecko jest przytomne. Starsze dzieci pytamy jak się czują, u młodszego przystawiamy ucho do ust i nasłuchujemy lub sprawdzamy czy unosi się klatka piersiowa. Jeśli maluch nie oddycha, konieczna jest reanimacja.

Reanimacja

Ratując dziecko ustawiamy się z jego boku i klękamy na wysokości głowy lub piersi. Najpierw należy sprawdzić czy reaguje ono na bodźce. Jeśli nie reaguje na swoje imię, na poklepywanie po twarzy, wezwij pomoc i zacznij reanimację. Dziecko trzeba ułożyć na twardym podłożu na wznak, np. na podłodze lub stole i sprawdzić czy nie ma niczego w buzi. Jedną rękę kładziemy na czole dziecka, a kciuk drugiej na brodzie, odchylamy jego głowę do tyłu i wysuwamy dolną szczękę ku przodowi. Jeśli oddech nie powrócił, rozpoczynamy sztuczne oddychanie.

Robiąc sztuczne oddychanie niemowlakowi, wdychamy powietrze i obejmujemy swoimi ustami jednocześnie jego usta i nos, i wdmuchujemy powietrze, tak by pierś dziecka się uniosła. Musimy uważać, by nie wdmuchiwać powietrza zbyt mocno. Wdmuchnięcia powinny trwać 1-1,5 sekundy każde, robimy pomiędzy nimi przerwę na odchylenie swojej głowy w bok i nabranie powietrza.
Dziecku powyżej roku zatykamy palcami nos i obejmujemy jego usta swoimi ustami i wdmuchujemy powietrze. Wykonujemy dwa powolne wdmuchnięcia trwające około półtorej sekundy robiąc przerwę na zaczerpnięcie świeżego powietrza. Klatka piersiowa powinna się unosić przy wdechu i opadać. Jeśli tak nie jest, trzeba sprawdzić czy główka malca jest dobrze ułożona. Czasem ciało obce może blokować wdmuchiwane powietrze, wówczas trzeba je usunąć, postępując tak jak w przypadku zadławienia. Jeśli górne drogi oddechowe są drożne należy sprawdzić tętno. U niemowlęcia łatwiej je wyczuć na tętnicy ramiennej, w połowie odległości między łokciem a barkiem. Starszemu dziecku badamy tętno szyjne. Jeśli tętno jest nadal niewyczuwalne, kontynuujemy reanimację wdmuchując powietrze w tempie jednego oddechu na trzy sekundy. Należy obserwować czy klatka unosi się i opada.

Nie należy przerywać sztucznego oddychania dopóki malec nie zacznie samodzielnie oddychać. Sztuczne oddychanie musi być wykonywane wraz z masażem serca w rytmie pięć uciśnięć klatki piersiowej na jeden wdech. Technika różni się nieco w zależności od wieku dziecka, tempo natomiast niezależnie od wieku ratowanego powinno wynosić mniej więcej 100 uciśnięć na minutę. Masaż powinien być płynny i miarowy. Jeżeli dziecko nie oddycha, ale tętno jest już wyczuwalne, w dalszym ciągu prowadzimy sztuczne oddychanie w tempie 1 oddech co 3 sekundy i po każdych 20 oddechach upewniamy się, czy tętno nie zanikło. Jeśli nie udało się przywrócić tętna, nie rezygnujemy z masażu serca. Reanimację prowadzimy aż do przyjazdu karetki pogotowia.

Omdlenie

Jeśli dziecko nie oddycha, należy zrobić mu sztuczne oddychanie i masaż serca. Dziecko, które oddycha powinno zostać ułożone na plecach. Ubranie wokół szyi powinno być rozluźnione, a główka przechylona na bok, by można było bez trudu usunąć z buzi np. resztki jedzenia. Natychmiast należy wezwać lekarza. Nie wolno dziecku podawać niczego do picia ani do jedzenia.

Oparzenia

Poparzoną twarz, rękę lub nogę należy polewać bieżącą zimną wodą przez około pół godziny lub do miejsc oparzonych przykładać zimne kompresy. Każde oparzenie u malucha poniżej roku wymaga oględzin lekarza. Nie wolno przekłuwać pęcherzy na oparzonej skórze, bo może to doprowadzić do zakażenia rany. Jeśli na dziecku pali się np. ubranie, trzeba rzucić na niego koc, dywan, płaszcz i toczyć go po podłodze.

Skaleczenia

Jeśli w mały paluszek wejdzie drzazga, miejsce należy obmyć wodą z mydłem i przyłożyć worek z lodem. Jeśli jej nie widać trzeba spróbować wyjąć ją wyjałowioną, jednorazową igłą lekko naciskając drzazgę. Jednak gdy jest widoczna wystarczy złapać jej koniec pęsetą i wyciągnąć. Na koniec miejsce zdezynfekować. Jeśli dziecko nie ma szczepień przeciwtężcowych trzeba skontaktować się z pediatrą. Otarte kolana czy łokcie często krwawią. Ranę wystarczy oczyścić wodą z mydłem lub jałową gazą i zdezynfekować, a następnie nakleić plaster. W aptekach są kolorowe plastry z postaciami z bajek, które dziecko na pewno polubi. Inne drobne skaleczenia wystarczy przemyć najpierw zimną wodą, a później wodą utlenioną i przykryć plastrem z opatrunkiem. Jeżeli rana jest duża i silnie krwawi, krwawiące miejsce należy ucisnąć gazą, krwawiącą część ciała unieść do góry i zawieźć malca do lekarza.

Zadławienie

Zadławienia najczęściej zdarzają się maluchom, które jeszcze nie potrafią dobrze gryźć. Dławiące się dziecko zaczyna się krztusić i nie może złapać oddechu. Krztuszącego się niemowlaka należy położyć na przedramieniu z głową skierowaną w dół, twarzą zwróconą do podłogi i kilka razy uderzyć dłonią w plecy, między łopatkami. Żeby zajrzeć do buzi i zobaczyć czy widać przedmiot, którym się zakrztusiło trzeba maluszka obrócić twarzą do góry przerzucając go na drugą rękę. Jeśli widać przedmiot w buzi, jak najszybciej usunąć. Jeśli maluch dalej się dławi, przyłóż dwa palce do dolnej części mostka i kilkakrotnie uciśnij w dół i ku głowie. Znowu zajrzyj do ust. Jeśli blokada nie została usunięta, na przemian uderzaj w plecy i uciskaj mostek. Gdy to nie pomaga, konieczne jest wezwanie karetki pogotowia. Starsze dziecko należy nachylić i zachęcić do odkasływania. Kaszel jest naturalnym sposobem usunięcia z organizmu przeszkody tkwiącej w drogach oddechowych. Jeśli przedmiot nie wypadnie sam, uderz nasadą dłoni kilka razy między łopatkami i sprawdź, czy nie znalazł się w ustach. Jeśli uderzenia w plecy nie pomogły, stań lub klęknij za dzieckiem. Zaciśnij jedną dłoń w pięść i przystaw ją do dolnej części mostka. Chwyć pięść drugą ręką. Uciśnij mocno ruchem do siebie i do góry, kilka razy w tempie jedno uciśnięcie na 3 sekundy. Znowu zajrzyj do ust. Jeśli i to nie skutkuje, trzeba wzywać pogotowie.

Złamania

W razie złamania, a nawet podejrzenia złamania, z dzieckiem trzeba koniecznie udać się do szpitala. Najlepiej nie ruszać go do czasu przyjazdu karetki. Jeśli kość wystaje przez skórę nie dotykaj jej, przykryj jałowym opatrunkiem lub pieluchą i czekaj na lekarza. Jeśli podejrzewasz, że dziecko mogło złamać sobie szyję lub kręgosłup nie wolno go ruszać pod żadnym pozorem. Trzeba malca przykryć i uspokajać dopóki nie przybędzie pomoc.

Przegrzanie, udar

U niemowląt może dojść do przegrzania czy udaru. Dzieje się tak, gdy maluch jest za grubo ubierany lub jest wystawiany na słońce bez czapeczki. Udar objawia się wysoką gorączką, wymiotami i bólem głowy. Skóra jest gorąca w dotyku i spocona. Maleństwo trzeba umieścić w chłodnym pomieszczeniu i podawać mu duże ilości napojów. Można przyłożyć zimny okład lub włożyć dziecko do wanny napełnionej letnią wodą. Trzeba pamiętać, żeby temperatura wody była o 1 st.C niższa od temperatury ciała. Nie wolno zanurzyć niemowlęcia w zimnej wodzie, gdyż dojdzie wówczas do szoku termicznego. Koniecznie wezwać pomoc, gdy gorączka nie ustępuje, a dziecko traci przytomność.

Krwawienie z nosa

Dziecko należy posadzić i delikatnie ściskać przez ok. 5-10 minut palcami obydwa nozdrza. Jeśli krew nadal leci można włożyć do nosa watę i znów ściskać przez około 10 minut. Jeśli krwotok jest bardzo intensywny należy pojechać do lekarza.

Ciało obce w nosie

Jeśli dziecko włoży sobie do noska jakiś przedmiot może utrudnić mu to oddychanie. Jeśli przedmiot tkwi blisko, usuń go palcami. Nie wolno używać ostrych narzędzi, np. pęset, które w razie gwałtownego ruchu malucha mogą uszkodzić mu nos lub wepchnąć przedmiot głębiej. Jeśli masz kłopot z wyjęciem przedmiotu zachęć dziecko, by starało się wydmuchać przedmiot, zatykając mu drożną dziurkę. Gdyby nie poskutkowało, trzeba pojechać do szpitala.

Ciało obce w oku

W przypadku ciała obcego w oku: kurzu, rzęsy, piasku należy dziecko posadzić z głową skierowana w stronę światła. Palcem wskazującym i kciukiem delikatnie rozchylamy powiekę i dokładnie oglądamy powierzchnię oka. Jeśli widać w oku cokolwiek, należy je przemyć dużą ilością czystej letniej wody. Jeżeli ciało obce jest wbite w oko należy dziecko niezwłocznie zawieźć do okulisty. Jeśli oczy zostały podrażnione substancją żrącą należy przez około 15 minut płukać je letnią wodą. Nie wolno ich trzeć.

Ciało obce w uchu

Należy je usunąć delikatnie potrząsając głową malucha (ucho musi być skierowane do dołu). Jeśli przedmiot nie wypadnie nie należy wyciągać go na siłę przy pomocy narzędzi. Lekarz zrobi to fachowo.

Telefony alarmowe:

W nagłych sytuacjach wezwij pogotowie ratunkowe:
999 z telefonu stacjonarnego
112 z telefonu komórkowego

Bibliografia:
"What to expect the first year" Arlene Eisenberg, Heidi E. Murkoff, Sandee E. Hathaway B.S.N.