Zakupy, hazard, seks. Pomoc dla uzależnionych

Mówimy „nałóg”, myślimy „alkohol”, „papierosy”, „narkotyki”. Tymczasem uzależnionym można być, nie sięgając po żadną z substancji psychoaktywnych. Uzależniają też niektóre zachowania – na przykład hazard, korzystanie z Internetu (sprzętów elektronicznych), seks czy zakupy. Jak sobie z tym radzić?

Wśród Polaków uzależnionych od zakupów lub zagrożonych tym uzależnieniem aż 80 proc. stanowią kobiety. Potwierdza to „damski” charakter tego problemu. Psychologowie z poradni działającej przy Instytucie Psychologii Zdrowia alarmują, że skala problemu niebezpiecznie i dynamicznie narasta.

Szacuje się, że poważny, realny problem z nałogowym kupowaniem może mieć już milion Polek. Od zakupów częściej uzależniają się młode kobiety, które nie ukończyły 25 roku życia. W tej grupie blisko co trzecia kobieta jest zagrożona uzależnieniem od zakupów.

- Kobiety uzależnione od zakupów odczuwają silny przymus kupowania, nad którym nie są w stanie zapanować mimo, że prowadzi to do poważnych problemów finansowych, obniżenia jakości życia i cierpienia – mówi Tomasz Górecki, psycholog pracujący w poradni telefonicznej 801 889 880, prowadzonej przy Instytucie Psychologii Zdrowia. – Uzależnienie od kupowania to zaburzenie, które w opinii społecznej często jest lekceważone, więc osoby z tym problemem nie otrzymują wsparcia. Prawda jest taka, że tak jak alkoholik nie może zrezygnować z alkoholu, tak osoba uzależniona od zakupów nie jest w stanie się powstrzymać od kupowania określonych rzeczy np. markowych ubrań itp.

Zawsze zaczyna się niewinnie. Na początku korzysta się z wolnych środków, potem pieniędzy męża, rodziny, oszczędności. Później zaczyna się pożyczać, brać kredyty na spłatę zadłużeń. Po pewnym czasie zakupy i związane z tym poczucie dobrostanu stają się najważniejszą rzeczą w życiu. Zakupy powodują jednak coraz większe szkody, narastające długi, często utratę pracy, problemy małżeńskie, psychiczne wyczerpanie. Bardzo często uzależniony popada w stany depresyjne zagrażające zdrowiu.

Na pieniądze gra co trzeci Polak, a ponad 5 proc. z nas wykazuje symptomy uzależnienia od hazardu. Najbardziej zagrożoną tym rodzajem uzależnienia grupą są młodzi mężczyźni.

Te dwa rodzaje uzależnienia – zakupy i hazard – łączy to, że niezwykle rzadko są postrzegane przez otoczenie jako problem czy zagrożenie. Efekt? Osoba uzależniona nie otrzymuje wsparcia. Obydwa uzależnienia prowadzą też do ogromnych problemów finansowych, które mogą zrujnować życie rodzinne i prowadzić do desperackich kroków – np. prób samobójczych.

Pod numerem 801 889 880 działa poradnia telefoniczna kierowana do osób cierpiących z powodu uzależnienia behawioralnego, którym jest m.in. uzależnienie od hazardu czy zakupów. Telefon, prowadzony przez Instytut Psychologii Zdrowia, współfinansowany jest ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych. Konsultanci pomagają określić, na ile poważny jest problem oraz wspierają w poszukiwaniu najlepszych sposobów postępowania w danej sytuacji. Psychologowie podkreślają, że im szybciej dostrzeżemy problem u siebie lub osoby bliskiej, im szybciej skontaktujemy się ze specjalistą, tym łatwiej będzie pokonać uzależnienie i tym niższe będą jego koszty.

Dane dotyczące uzależnień pochodzą z badania poświęconego  wybranym uzależnieniom behawioralnym, współfinansowanego ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych bedących w dyspozycji ministra zdrowia, zrealizowane zostało przez CBOS we współpracy z Krajowym Biurem do spraw Przeciwdziałania Narkomanii na przełomie 2014 i 2015 roku na ogólnopolskiej próbie losowej, reprezentatywnej dla osób 15+.